The Origin of the State of Israel: From a Terrorist Group,'

Of course. Here is the English translation of that text:

"Since I was young, I have made it a habit/principle never to speak ill of or use a derogatory name for any person or group. Now, after writing a blog post about Israel with the title, 'The Origin of the State of Israel: From a Terrorist Group,' I feel uneasy and uncomfortable."

It is important to compare how the major countries and organizations that designate Hamas as a "terrorist group" today viewed the pre-state Zionist militant groups (Irgun, Lehi, Haganah) in the past.

The short answer is: The main ruling power at the time, the British Government, did indeed officially designate the more radical groups like Irgun and Lehi as "Terrorist Organizations."

Here is a detailed breakdown by organization:

1. The British Government

 * Their Position: The British Government was the ruling authority (Mandatory Power) in Palestine at the time and was the primary target of Irgun and Lehi.

 * How They Were Designated: Following their attacks, especially catastrophic events like the King David Hotel bombing which killed many civilians and government staff, the British Government officially declared Irgun and Lehi to be "terrorist organizations" and condemned them in the strongest terms. This terminology was explicitly used in the British Parliament and in official documents. For the British, these groups were terrorists attacking their administration with illegal methods.

2. The United Nations

 * Their Position: The UN was a new organization, formed in 1945, and was attempting to mediate a solution to the Palestine problem.

 * How They Were Designated: While the UN as a body was more reserved with direct, official labels, it strongly condemned their violent acts. A key event was the assassination of the UN's own peace mediator, Count Folke Bernadotte, by the Lehi group. Following this, the UN Security Council passed Resolution 57, which explicitly called on the provisional government of Israel to bring the "terrorist groups" to justice. This is clear evidence that the UN itself viewed the act as terrorism.

3. The United States

 * Their Position: The U.S. position was more complex. On one hand, it had to support its ally, Great Britain, and maintain relations with Arab nations. On the other hand, there was significant sympathy for the Jewish cause after the Holocaust and political pressure from Zionist lobby groups within the U.S.

 * How They Were Designated: The U.S. government officially condemned the acts of violence but was less forceful in applying labels than the British. However, a crucial point is that in 1948, Albert Einstein, along with other prominent Jewish intellectuals, wrote a letter to the New York Times denouncing Menachem Begin (leader of Irgun) and his political party, describing them as "terrorists" and "fascist" in their methods. This shows that even within the United States, the actions of these groups were viewed as terrorism by many.

Comparison and Key Differences

While there are similarities in how Hamas is designated today and how the Zionist groups were designated in the past, there are also critical differences.

 * Historical Context: The 1940s was an era of decolonization, with many national liberation movements emerging worldwide. The political and legal definition of "terrorism" was not as precise or as widely codified as it is today in the post-9/11 era.

 * The Outcome: This is arguably the most significant difference. The movements of Irgun and Lehi were ultimately successful. Their leaders became prime ministers of Israel, and their main armed force, the Haganah, became the state's official military (the IDF). As the saying goes, "history is written by the victors." Once they succeeded in establishing a state, their past actions could be reframed as a "national liberation struggle" or a "war of independence." Hamas, in contrast, has not yet achieved its stated goal of statehood and remains a non-state actor in conflict with an established nation.

 * The Target: The primary target of the Zionist groups was the "British colonial government." The primary target of Hamas is the "State of Israel and its citizens." This distinction also influences how their actions are perceived internationally.

Conclusion

The historical record clearly shows that the same types of entities that label Hamas a terrorist group today (especially the British government and the UN) also used the "terrorist" label for groups like Irgun and Lehi in the past.

However, the key difference lies in the outcome. The success of becoming a state-builder versus remaining an unsuccessful armed resistance movement is the decisive factor in how these groups are remembered and defined today.

577M

အစ္စရေးနိင််ငံအစ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့က

ယနေ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းက အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်း ပြဿနာကို အင်တာနက်မှ လေ့လာရင်း ကိုယ်မသိထားတဲ့ သမိုင်းထဲက အပိုင်းအစလေးတစ်ခုအကြောင်း လေ့လာရင်း ကျွန်တော်တို့ အရှေ့တောင်အာရှမှာ နှစ်ထောင်ချီလွှမ်းမိုးနေတဲ့ Ramayana (ရာမယဏ) ဇာတ်ကို သွားသတိရမိတယ်။ ထိုဇာတ်ဝတ္ထုဟာ ( အိန္ဒိယ (ကိုසလ) ) နိုင်ငံနှင့် ( သီရိလင်္ကာ (လင်္ကာ) ) နိုင်ငံ စစ်ဖြစ်ရာ စစ်နိုင်တဲ့ ( အိန္ဒိယ (ကိုසလ) ) က ရေးတဲ့ ဇာတ်ဝတ္ထုဖြစ်ပါတယ်။ ထိုဇာတ်ဝတ္ထုတွင် စစ်နိုင် ( အိန္ဒိယ (ရာမ) ) များက နတ်သားကဲ့သို့ဖြစ်ပြီး စစ်ရှုံး ( သီရိလင်္ကာ (ဒဿဂီရိ) ) တွေကိုတော့ ဘီလူးများအဖြစ် ပုံဖော်ထားပါသည်။ ငယ်ငယ်က တကယ့်ဘီလူးနဲ့စစ်ဖြစ်တယ်ပေါ့၊ အရွယ်ရောက်လာမှ သဘောပေါက်တယ်။ "ယနေ့ခေတ်အတိုင်း စစ်နိုင်သူများက သမိုင်းရေးကြသည်" ဆိုတာ သိပ်ပြီးမဆိုးလှ။ Ramayana (ရာမယဏ) ဝတ္ထုမှာက နှစ်ထောင်ချီသမိုင်းထဲက စစ်ပွဲမှာ စစ်ရှုံးသူ ( သီရိလင်္ကာ (လင်္ကာ) ) တွေက လူစစ်စစ်ကနေ ဘီလူးတွေအဖြစ် သမိုင်းရေးခံရတာလောက်တော့ မဆိုးသေးဘူးပေါ့။

လိုရင်းကိုသွားရအောင် ကျွန်တော်က Ai ကိုမေးတယ် 

ဟားမတ်စ်ကို "အကြမ်းဖက်အဖွဲ့" အဖြစ် သတ်မှတ်တဲ့ အဓိကနိုင်ငံကြီးများနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေက အတိတ်က ဇီယွန်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေ (Irgun, Lehi, Haganah) ကို ဘယ်လိုသတ်မှတ်ခဲ့သလဲဆိုတာကို နှိုင်းယှဉ်သုံးသပ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

အတိုချုပ်အဖြေကတော့ ထိုစဉ်က အဓိကအာဏာပိုင်ဖြစ်တဲ့ ဗြိတိသျှအစိုးရက Irgun နှင့် Lehi ကဲ့သို့သော အစွန်းရောက်အဖွဲ့များကို "အကြမ်းဖက်အဖွဲ့များ" (Terrorist Organizations) အဖြစ် တရားဝင် သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။

အောက်မှာ အဖွဲ့အစည်းအလိုက် အသေးစိတ်သုံးသပ်ချက်ကို ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။

၁။ ဗြိတိသျှအစိုးရ (The British Government)

 * သူတို့ရဲ့ ရပ်တည်ချက်: ဗြိတိသျှအစိုးရဟာ ထိုစဉ်က ပါလက်စတိုင်းဒေသကို အုပ်ချုပ်နေတဲ့ အာဏာပိုင် (Mandatory Power) ဖြစ်ပြီး Irgun နဲ့ Lehi တို့ရဲ့ အဓိကပစ်မှတ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

 * သတ်မှတ်ပုံ: 

သူတို့ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေ၊ အထူးသဖြင့် King David Hotel ဗုံးခွဲမှုလို အရပ်သားနဲ့ အစိုးရဝန်ထမ်းများစွာ သေဆုံးခဲ့တဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေနောက်မှာ ဗြိတိသျှအစိုးရက Irgun နဲ့ Lehi ကို "အကြမ်းဖက်အဖွဲ့များ" လို့ တရားဝင် ကြေညာပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။

 ဗြိတိသျှပါလီမန်မှာရော၊ တရားဝင်ထုတ်ပြန်ချက်တွေမှာပါ ဒီအသုံးအနှုန်းကို အတိအလင်း သုံးစွဲခဲ့ပါတယ်။ သူတို့အတွက်တော့ ဒီအဖွဲ့တွေဟာ သူတို့ရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုကို တရားမဝင်နည်းလမ်းတွေနဲ့ တိုက်ခိုက်နေတဲ့ အကြမ်းဖက်သမားတွေပါပဲ။

၂။ ကုလသမဂ္ဂ (The United Nations)

 * သူတို့ရဲ့ ရပ်တည်ချက်: ကုလသမဂ္ဂဟာ ၁၉၄၅ မှာမှ ဖွဲ့စည်းခဲ့တဲ့ အဖွဲ့အစည်းသစ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး ပါလက်စတိုင်းပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားနေချိန် ဖြစ်ပါတယ်။

 * သတ်မှတ်ပုံ: ကုလသမဂ္ဂက တိုက်ရိုက် "အကြမ်းဖက်အဖွဲ့" လို့ တံဆိပ်ကပ် ကြေညာတာမျိုး နည်းပါးပေမယ့် သူတို့ရဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ပြင်းထန်စွာ ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။

 အထူးသဖြင့် Lehi အဖွဲ့က ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး သံတမန် Count Folke Bernadotte ကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ပြီးနောက်မှာတော့ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီက အစ္စရေးယာယီအစိုးရကို "ထိုအကြမ်းဖက်အဖွဲ့များ (terrorist groups) ကို အမြန်ဆုံး တရားဥပဒေအရ အရေးယူရန်" တောင်းဆိုတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် (Resolution 57) ကို ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ကုလသမဂ္ဂကိုယ်တိုင်က အကြမ်းဖက်မှုအဖြစ် သတ်မှတ်ကြောင်း ရှင်းလင်းတဲ့ သက်သေဖြစ်ပါတယ်။

၃။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု (The United States)

 * သူတို့ရဲ့ ရပ်တည်ချက်: အမေရိကန်ရဲ့ ရပ်တည်ချက်က ပိုပြီး ရှုပ်ထွေးပါတယ်။ တစ်ဖက်မှာ မဟာမိတ်ဗြိတိန်ကို ထောက်ခံရပြီး အာရပ်နိုင်ငံတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းရသလို၊ နောက်တစ်ဖက်မှာလည်း Holocaust ဖြစ်ရပ်ကြောင့် ဂျူးတွေအပေါ် စာနာမှုနဲ့ အမေရိကန်ပြည်တွင်းက ဇီယွန်လော်ဘီအုပ်စုတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးဖိအားတွေ ရှိနေခဲ့ပါတယ်။

 * သတ်မှတ်ပုံ: အမေရိကန်အစိုးရက အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေကို တရားဝင်ရှုတ်ချခဲ့ပေမယ့် ဗြိတိန်လောက် ပြင်းပြင်းထန်ထန် တံဆိပ်ကပ်တာမျိုး မလုပ်ခဲ့ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အရေးကြီးတဲ့အချက်ကတော့ အဲလ်ဘတ် အိုင်းစတိုင်း (Albert Einstein) အပါအဝင် ထင်ရှားတဲ့ ဂျူးပညာရှင်တွေက ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှာ New York Times သတင်းစာကို စာတစ်စောင်ရေးသားပြီး Menachem Begin (Irgun ခေါင်းဆောင်) နဲ့ သူ့ရဲ့နိုင်ငံရေးပါတီကို "အကြမ်းဖက်သမားများ"၊ "ဖက်ဆစ်ဆန်သူများ" လို့ ပြင်းထန်စွာ သုံးနှုန်းပြီး ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါက အမေရိကန်ပြည်တွင်းမှာတောင် ဒီအဖွဲ့တွေရဲ့ နည်းလမ်းတွေကို အကြမ်းဖက်မှုအဖြစ် ရှုမြင်သူတွေ အများအပြားရှိခဲ့တယ်ဆိုတာကို ပြသနေပါတယ်။

နှိုင်းယှဉ်ချက်နှင့် အဓိကကွာခြားချက်များ

ယနေ့ ဟားမတ်စ်ကို သတ်မှတ်ပုံနဲ့ အတိတ်က ဇီယွန်အဖွဲ့တွေကို သတ်မှတ်ပုံမှာ တူညီမှုတွေရှိသလို အရေးကြီးတဲ့ ကွာခြားချက်တွေလည်း ရှိနေပါတယ်။

 * သမိုင်းနောက်ခံ (Historical Context): ၁၉၄၀ ခုနှစ်များက ကမ္ဘာကြီးဟာ ကိုလိုနီလက်အောက်ကနေ လွတ်မြောက်ရေးတိုက်ပွဲတွေ အားကောင်းနေတဲ့ခေတ် ဖြစ်ပါတယ်။ အကြမ်းဖက်မှု (Terrorism) ဆိုတဲ့ စကားလုံးရဲ့ နိုင်ငံရေးနဲ့ ဥပဒေဆိုင်ရာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ဟာ ယနေ့ခေတ်လောက် မတိကျ၊ မကျယ်ပြန့်သေးပါဘူး။

 * ရလဒ် (The Outcome): ဒါက အရေးအကြီးဆုံး ကွာခြားချက် ဖြစ်ပါတယ်။ Irgun နဲ့ Lehi တို့ရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေဟာ အဆုံးမှာ အောင်မြင်ခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေဟာ အစ္စရေးနိုင်ငံရဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်တွေ ဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ သူတို့ရဲ့ အဓိကလက်နက်ကိုင်တပ်ဖြစ်တဲ့ Haganah က နိုင်ငံတော်ရဲ့ တရားဝင်တပ်မတော် (IDF) ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ "သမိုင်းကို အောင်နိုင်သူက ရေးတယ်" ဆိုသလိုပဲ၊ နိုင်ငံတော်ထူထောင်နိုင်ခဲ့တဲ့အခါမှာ အတိတ်က လုပ်ရပ်တွေကို "အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတိုက်ပွဲ" ဒါမှမဟုတ် "လွတ်လပ်ရေးစစ်ပွဲ" အဖြစ် ပြန်လည်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဟားမတ်စ်ကတော့ လက်ရှိအချိန်အထိ နိုင်ငံတော်ထူထောင်ရေး ရည်မှန်းချက် မအောင်မြင်သေးဘဲ တည်ဆဲနိုင်ငံတစ်ခုကို တိုက်ခိုက်နေတဲ့ နိုင်ငံမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်း (Non-state actor) အဖြစ်သာ ရှိနေဆဲပါ။

 * ပစ်မှတ်: ဇီယွန်အဖွဲ့တွေရဲ့ အဓိကပစ်မှတ်ဟာ "ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီအစိုးရ" ဖြစ်ပါတယ်။ ဟားမတ်စ်ရဲ့ အဓိကပစ်မှတ်ကတော့ "အစ္စရေးနိုင်ငံတော်နဲ့ သူ့ရဲ့ပြည်သူများ" ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီအချက်ကလည်း နိုင်ငံတကာက ရှုမြင်ပုံကို ပြောင်းလဲစေပါတယ်။

နိဂုံး:

ဟားမတ်စ်ကို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အဖြစ် သတ်မှတ်တဲ့ အဓိကအနောက်နိုင်ငံများ (အထူးသဖြင့် ဗြိတိန်) နဲ့ ကုလသမဂ္ဂတို့ဟာ အတိတ်က Irgun နဲ့ Lehi တို့ကိုလည်း အလားတူ "အကြမ်းဖက်အဖွဲ့" အဖြစ် သတ်မှတ်သုံးစွဲခဲ့တဲ့ သမိုင်းမှတ်တမ်းများ ရှင်းလင်းစွာရှိခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် အောင်မြင်တဲ့ နိုင်ငံထူထောင်သူဖြစ်သွားခြင်း (Successful state-builder) နှင့် မအောင်မြင်သေးတဲ့ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့ (Unsuccessful armed resistance) ဆိုတဲ့ ကွာခြားချက်က သူတို့ကို ယနေ့ခေတ်မှာ ဘယ်လိုပြန်လည်သုံးသပ်ကြသလဲဆိုတာကို အဆုံးအဖြတ်ပေးနေတဲ့ အဓိကအချက်ဖြစ်ကြောင်း တွေ့နိုင်ပါတယ်။

The American Border Nexus: An Analytical Review of America's Interconnected Crises

Abstrac

---'-------'

The contemporary discourse surrounding the United States border is often distilled into singular, politically charged issues such as "illegal immigration." This paper argues that such a view is fundamentally flawed. The U.S. border is not the site of a single crisis but rather a nexus—a central point of convergence for a multidimensional ecosystem of deeply interconnected phenomena. This analysis examines the primary, interwoven crises, including: 

(1) a catastrophic public health failure driven by the influx of synthetic opioids;

(2) a complex humanitarian and economic paradox of migration; and

( 3) a formidable national security threat posed by the empowerment of Transnational Criminal Organizations (TCOs). By dissecting the mechanics, costs, the technology that enables these networks, and the policy paralysis that prevents solutions, this paper demonstrates that any effective strategy must address the border not as a line to be fortified, but as a system to be managed comprehensively.

Chapter 1:

The Synthetic Opioid Epidemic: 

A Public Health Catastrophe with Border Origins

=====================

The most immediate and lethal dimension of the border crisis is the illicit flow of synthetic opioids, primarily fentanyl. This trade has transformed from a peripheral drug issue into a leading cause of death for Americans aged 18-45, inflicting an economic wound estimated by the White House Council of Economic Advisers and the U.S. Congress Joint Economic Committee to be approximately $2.7 trillion in 2023 alone. This staggering figure accounts for the value of lives lost, reduced quality of life, healthcare expenditures, and criminal justice costs.

The supply chain is a model of globalized criminal enterprise. TCOs, predominantly the Sinaloa and Jalisco (CJNG) cartels, source precursor chemicals from loosely regulated manufacturers in China. These chemicals are then synthesized into fentanyl powder and pressed into counterfeit prescription pills within clandestine labs in Mexico. The finished product is smuggled into the U.S. through methods including concealment in commercial vehicles at official ports of entry and the use of human couriers or drones in inter-border corridors. The result is a domestic market saturated with a substance 50 times more potent than heroin, driving an overdose crisis that claims over 70,000 American lives annually from synthetic opioids alone.

Chapter 2: 

The Paradox of Migration: Humanitarian Crisis and Economic Engine

===================

Simultaneous to the drug crisis is the ongoing challenge of managing large-scale migration. This issue is a paradox, representing both a severe humanitarian strain and a vital economic input. "Push" factors such as climate change, state collapse, and cartel-driven violence force desperate people to flee their home countries. This migration fuels a multi-billion dollar human smuggling industry for TCOs. Conversely, once in the U.S., immigrant labor (including that of the undocumented) is a critical component of the national economy, filling essential roles in sectors like agriculture (where they comprise nearly 50% of the workforce) and construction.

Chapter 3: 

The Convergence of Transnational Organized Crime

==================

The profits and operational control gained from the drug and human smuggling trades enable TCOs to engage in other border-related crimes that directly impact U.S. security and economic stability.

 * Southbound Arms Trafficking ("The Iron River"): Over 70% of firearms recovered from crime scenes in Mexico are traced back to the United States. This flow of weaponry directly empowers cartels, fueling a feedback loop of regional instability and migration.

 * Counterfeit Goods: The U.S. loses over $140 billion annually from the trade in counterfeit goods, which poses both an economic threat and a public health risk.

 * Money Laundering: Billions in illicit profits are repatriated to TCOs through sophisticated schemes including bulk cash smuggling, trade-based money laundering (TBML), and the use of cryptocurrency.

The primary force that accelerates and makes all these criminal enterprises more effective is modern technology.

Chapter 4: 

Digital-Era Cartels: The Role of Technology

===================

Today's TCOs have evolved into "Narco-Capitalists" who expertly leverage technology.

 * Surveillance and Control: They use drones for reconnaissance and even attacks. They employ hacking to infiltrate customs databases and spy on officials.

 * Secure Communications: They build their own encrypted custom radio networks and use military-grade encrypted apps to coordinate operations.

 * Financial Operations: Cryptocurrency has become a key tool for laundering money and making international payments quickly and with a degree of anonymity.

 * Propaganda (PSYOPS): They use social media to intimidate rivals with videos of violence while simultaneously using slick music videos and images of wealth to recruit disillusioned youth, building a powerful and dangerous brand.

Technology has transformed TCOs from simple criminal gangs into highly efficient, adaptive, and resilient international organizations.

Chapter 5: 

"Zero-Sum" Politics: 

The Policy Deadlock and Unanswered Challenges

================

Despite the data-driven clarity of the crises outlined in the preceding chapters, a viable solution remains elusive. The primary reason is not a lack of viable ideas, but the deeply entrenched "zero-sum partisan rivalry" that dominates American politics.

In this political model, the Republican and Democratic parties prioritize leveraging the issue for their own political gain over solving it for the public good. They tend to oppose nearly any proposal from the other party on principle, regardless of its merits.

 * The Republican Approach (Security-First): The Republican party typically frames the border issue through the lens of national security, sovereignty, and an "invasion." They consistently demand physical barriers, increased deportations, and an end to "catch and release" policies. From a zero-sum political perspective, they often vehemently oppose any pathway to legalization or citizenship proposed by Democrats, viewing it as rewarding illegal behavior and creating future Democratic voters.

 * The Democratic Approach (Humanitarian-First): The Democrats primarily frame the issue as a humanitarian crisis and a matter of American values. They prioritize addressing the root causes of migration, streamlining the asylum process, and creating pathways to citizenship for undocumented residents. From a zero-sum political perspective, they often reject strict, enforcement-only measures proposed by Republicans, viewing them as inhumane and anti-immigrant.

The result of this dynamic is policy paralysis. In any attempt at comprehensive immigration reform, the core demand of one party (e.g., a path to citizenship) is viewed as a "poison pill" by the other, rendering any compromise impossible.

This political rivalry has allowed the drug crisis to worsen, the criminal cartels to grow more powerful, and both businesses and migrants to exist in a state of perpetual uncertainty. This "zero-sum" politics is the single greatest barrier to effectively and correctly handling the multifaceted challenges facing the United States.

Conclusion

===========

To treat the border as a single-issue problem is to treat a multi-organ failure by focusing on only one symptom. The challenges at the U.S. border are a chain, and a chain can only be broken by addressing the integrity of every single link.

However, as this analysis has shown, the greatest barrier is not the complexity of the problem itself, but the policy deadlock born from a political rivalry that uses the crisis as a tool. The increasing technological sophistication of TCOs makes this deadlock even more dangerous. Therefore, unless the United States can break free from this political impasse and pursue a non-partisan, data-driven, and comprehensive solution, the crises originating at the border nexus will undoubtedly deepen.

ဂျက်ဖရီအက်ပ်စတိန်း၏ လျှို့ဝှက်ကမ္ဘာ-

 ဂျက်ဖရီအက်ပ်စတိန်း၏ ငွေကြေး၊ အာဏာနှင့် မှုခင်းဆိုင်ရာ ကွန်ရက်အား ဘက်စုံလေ့လာဆန်းစစ်ချက်

နိဒါန်း- အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို တုန်လှုပ်စေခဲ့သည့် အရှုပ်တော်ပုံ

ဂျက်ဖရီအက်ပ်စတိန်း၏ အမှုသည် ၂၁ ရာစု၏ အထင်ရှားဆုံးနှင့် အရှုပ်ထွေးဆုံး အရှုပ်တော်ပုံများထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့သည်။ ဤအမှုသည် ငွေကြေးဆိုင်ရာ လိမ်လည်မှု၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုနှင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှုများ ပေါင်းစပ်နေသည့် ရှုပ်ထွေးသော ပုံရိပ်တစ်ခုကို ဖော်ထုတ်ပြသခဲ့သည်။ အက်ပ်စတိန်းသည် ရာဇဝတ်ကောင်တစ်ဦးမျှသာ မဟုတ်ဘဲ၊ သူ၏ဘဝနှင့် သေဆုံးမှုက အမေရိကန် တရားစီရင်ရေးစနစ်အတွင်းရှိ အာဏာ၊ ချမ်းသာကြွယ်ဝမှုနှင့် စနစ်ကျသော ချို့ယွင်းချက်များကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည့် ဖြစ်စဉ်တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည် ။ သူ၏ဇာတ်လမ်းသည် လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သော နောက်ခံမှ လာသူတစ်ဦးက မည်သို့လျှင် မခန့်မှန်းနိုင်သော ဓနဥစ္စာနှင့် ဩဇာအာဏာကို စုစည်းနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ ဆယ်စုနှစ်များစွာတိုင်အောင် အဆင့်မြင့် လိင်ကုန်ကူးမှုကွန်ရက်တစ်ခုကို မည်သို့ အကာအကွယ်မဲ့နီးပါး လည်ပတ်နိုင်ခဲ့ကြောင်းနှင့် အမေရိကန်သမ္မတဟောင်းများ၊ ဗြိတိန်တော်ဝင်မိသားစုဝင်များ အပါအဝင် သူ၏ အာဏာရှိ အပေါင်းအသင်းများကွန်ရက်က သူကျင်လည်ခဲ့သည့် လူ့အသိုင်းအဝိုင်း၏ သဘောသဘာဝကို မည်သို့ ဖော်ထုတ်ပြသနေသည်ဟူသော အဓိကမေးခွန်းများကို မေးမြန်းစေခဲ့သည် ။

ဤအစီရင်ခံစာသည် ဂျက်ဖရီအက်ပ်စတိန်း၏ ဘဝဇာတ်ကြောင်း၊ သူ၏ ငွေကြေးအင်ပါယာ တည်ဆောက်ပုံ၊ သူ၏ ရာဇဝတ်မှုကွန်ရက်၏ လည်ပတ်ပုံ၊ တရားဥပဒေနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရမှုများနှင့် သူ၏ လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သော သေဆုံးမှုတို့ကို ဘက်စုံထောင့်စုံမှ စေ့စေ့စပ်စပ် လေ့လာဆန်းစစ် တင်ပြသွားမည် ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့်၊ သူနှင့် အမေရိကန်သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်တို့၏ ဆက်ဆံရေးနှင့် ပတ်သက်သည့် အချက်အလက်များကို အသေးစိတ် ဖော်ပြခြင်းဖြင့် အများပြည်သူ စိတ်ဝင်စားမှု မြင့်တက်နေသည့် အကြောင်းအရာများကို ရှင်းလင်းစွာ တင်ပြရန် ရည်ရွယ်သည်။ ဤအစီရင်ခံစာသည် အဖြစ်အပျက်များကို ရိုးရှင်းစွာ ပြန်လည်บอกပြခြင်းထက် အက်ပ်စတိန်း၏ ငွေကြေးဆိုင်ရာ လှည့်ကွက်များ၊ လူမှုရေးကွန်ရက်နှင့် ရာဇဝတ်မှုလုပ်ငန်းများအကြား ဆက်စပ်မှုကို ချိတ်ဆက်ပြသကာ ပိုမိုနက်ရှိုင်းသော နားလည်မှုကို ပေးစွမ်းနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းထားသည်။

အပိုင်း ၁- ဂျက်ဖရီအက်ပ်စတိန်း- ပဟေဠိဆန်သော ဘီလျံနာတစ်ဦး၏ ဇာစ်မြစ်

ဤအပိုင်းသည် ဂျက်ဖရီအက်ပ်စတိန်း၏ ဘဝဇာတ်ကြောင်းကို အသေးစိတ် တည်ဆောက်တင်ပြမည်ဖြစ်ပြီး၊ သူ၏ ဇာစ်မြစ်နှင့် ချမ်းသာကြွယ်ဝမှုဆိုင်ရာ အသုံးပြုသူ၏ ပထမဆုံးမေးခွန်းကို ဖြေကြားမည်ဖြစ်သည်။ သာမန်လူလတ်တန်းစား မိသားစုမှ မယုံနိုင်လောက်အောင် ချမ်းသာပြီး လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သော ငွေကြေးသမားတစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့သည့် သူ၏ဘဝခရီးကို ခြေရာခံမည်ဖြစ်ပြီး၊ သူ၏အောင်မြင်မှုသည် သမားရိုးကျမဟုတ်ဘဲ လူမှုရေးဆိုင်ရာ အားသာချက်များကို အသုံးချခြင်းနှင့် အလွန်အမင်း လျှို့ဝှက်ခြင်းတို့အပေါ် တည်ဆောက်ထားကြောင်း ဖော်ပြသွားမည် ဖြစ်သည်။

ငယ်စဉ်ဘဝနှင့် ပညာရေး- ဘရွတ်ကလင်းမှ ထူးချွန်သော သင်္ချာကျောင်းသား

ဂျက်ဖရီအက်ဒဝပ်အက်ပ်စတိန်းကို ၁၉၅၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် နယူးယောက်မြို့၊ ဘရွတ်ကလင်း၌ လူလတ်တန်းစား ဂျူးမိသားစုမှ မွေးဖွားခဲ့သည် ။ သူ၏ဖခင် စီမัวร์ (Seymour) သည် မြို့တော်ပန်းခြံဌာနတွင် မြေထိန်းသိမ်းရေးဝန်ထမ်းအဖြစ် လုပ်ကိုင်ခဲ့ပြီး၊ မိခင် ပေါ်လာ (Paula) မှာ ကျောင်းအကူဝန်ထမ်းတစ်ဦး ဖြစ်သည် ။ သူနှင့် သူ၏ညီ မာ့ခ် (Mark) တို့သည် Coney Island ရှိ Sea Gate ဟုခေါ်သော လူလုပ်သားတန်းစားရပ်ကွက်တွင် ကြီးပြင်းခဲ့ကြသည် ။

ငယ်စဉ်ကတည်းက အက်ပ်စတိန်းသည် သင်္ချာနှင့် ဂီတ (စန္ဒရား) ဘာသာရပ်များတွင် ထူးချွန်သော ကျောင်းသားတစ်ဦးအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံခဲ့ရသည် ။ သူသည် Lafayette အထက်တန်းကျောင်းမှ အသက် ၁၆ နှစ်အရွယ်တွင် သတ်မှတ်ကာလထက် နှစ်နှစ်စောပြီး ဘွဲ့ရခဲ့သည် ။ သူ၏ ပညာရေးဆိုင်ရာ အလားအလာကောင်းများ ရှိလင့်ကစား၊ အက်ပ်စတိန်းသည် ကောလိပ်ဘွဲ့တစ်ခုကို မည်သည့်အခါကမျှ မရရှိခဲ့ပေ။ သူသည် Cooper Union နှင့် New York University ၏ Courant Institute of Mathematical Sciences တို့တွင် ခေတ္တတက်ရောက်ခဲ့သော်လည်း ဘွဲ့မရမီ ကျောင်းထွက်ခဲ့သည် ။ ဤသို့ တရားဝင် အဆင့်မြင့်ပညာရေးဆိုင်ရာ အရည်အချင်းမရှိခြင်းသည် သူနောင်တွင် ကြီးစိုးမည့် အထက်တန်းလွှာ ဘဏ္ဍာရေးလောကနှင့် သိသိသာသာ ကွာခြားနေခဲ့သည်။

အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှု၏ အစ- ဒေါလ်တန်ကျောင်းမှ ဝေါလ်စထရိသို့

၁၉၇၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၆ ခုနှစ်အတွင်း၊ ကောလိပ်ဘွဲ့မရှိသော်လည်း အက်ပ်စတိန်းသည် မန်ဟက်တန်ရှိ အထက်တန်းလွှာကျောင်းတစ်ကျောင်းဖြစ်သော Dalton School တွင် သင်္ချာနှင့် ရူပဗေဒဆရာအဖြစ် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်ခဲ့သည် ။ ဤရာထူးသည် သူ၏အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းအတွက် အရေးပါသော အစပျိုးမှုတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ Dalton တွင်ရှိစဉ်၊ သူသည် ထိပ်တန်းရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဘဏ် Bear Stearns ၏ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် (CEO) ဖြစ်သူ အလန် "အေ့စ်" ဂရင်းဘတ် (Alan "Ace" Greenberg) ၏ သားကို ကျူရှင်ပြသခွင့်ရခဲ့သည် ။ မိဘ-ဆရာတွေ့ဆုံပွဲတစ်ခုတွင် အက်ပ်စတိန်းသည် ဂရင်းဘတ်ကို အထင်ကြီးစေရန် စွမ်းဆောင်နိုင်ခဲ့သည် ။

၁၉၇၆ ခုနှစ်တွင် Dalton ကျောင်းမှ "လုပ်ဆောင်ရည် ညံ့ဖျင်းမှု" ဖြင့် အလုပ်ထုတ်ခံရပြီးနောက်၊ ဂရင်းဘတ်က သူ့ကို Bear Stearns တွင် အလုပ်တစ်ခု ကမ်းလှမ်းခဲ့သည် ။ ဤအပြောင်းအလဲသည် သူ၏ဘဝတစ်လျှောက်လုံး အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုမည့် လူမှုရေးဆက်ဆံရေးများကို အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းဆိုင်ရာ အခွင့်အလမ်းများအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်းရှိကြောင်း ပြသသည့် အရေးပါသော အခိုက်အတန့်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။ Bear Stearns တွင် သူသည် လျင်မြန်စွာ ရာထူးတိုးတက်ခဲ့ပြီး၊ ချမ်းသာသော ဖောက်သည်များနှင့် ရှုပ်ထွေးသော ဘဏ္ဍာရေးထုတ်ကုန်များကို ကိုင်တွယ်ရာတွင် ထူးချွန်မှုကြောင့် ၁၉၈၀ ခုနှစ်တွင် အကန့်အသတ်ဖြင့် မိတ်ဖက် (limited partner) ဖြစ်လာခဲ့သည် ။ သို့သော် ၁၉၈၁ ခုနှစ်တွင် ကုမ္ပဏီစည်းမျဉ်းများကို ချိုးဖောက်သည်ဟုဆိုသော အငြင်းပွားဖွယ် အခြေအနေများအောက်တွင် ကုမ္ပဏီမှ ထွက်ခွာခဲ့သည် ။

ငွေကြေးအင်ပါယာ တည်ထောင်ခြင်း- လျှို့ဝှက်ချက်များဖြင့် ဖုံးလွှမ်းနေသော ဓနဥစ္စာ

Bear Stearns မှ ထွက်ခွာပြီးနောက် အက်ပ်စတိန်းသည် သူ၏ကိုယ်ပိုင် အတိုင်ပင်ခံကုမ္ပဏီများကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၁ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သော Intercontinental Assets Group Inc. (IAG) သည် လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်ခဲ့သည်။ သူသည် အလွန်ချမ်းသာသော ဖောက်သည်များအတွက် ခိုးယူခံရသော ရန်ပုံငွေများကို ပြန်လည်ရှာဖွေပေးသည့် "အဆင့်မြင့် ဆုတော်ငွေမုဆိုး" တစ်ဦးအဖြစ် မိမိကိုယ်ကို ဖော်ညွှန်းခဲ့သည် ။ ဤကာလသည် သူလျှိုတစ်ဦးအဖြစ် လုပ်ကိုင်သည်ဟု ပြောဆိုမှုများနှင့် လိမ်လည်ပြုလုပ်ထားသော ဩစတြီးယားနိုင်ငံကူးလက်မှတ် ကိုင်ဆောင်ထားခြင်းတို့ဖြင့် ထင်ရှားပြီး၊ အာဏာနှင့် လျှို့ဝှက်ချက်များဖြင့် ပုံရိပ်တစ်ခုကို အစောပိုင်းကတည်းက တည်ဆောက်ခဲ့ကြောင်း ညွှန်ပြနေသည် ။

၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် သူသည် J. Epstein & Company ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်းတွင် Financial Trust Company ဟု အမည်ပြောင်းကာ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ရသော U.S. Virgin Islands မှ လုပ်ငန်းလည်ပတ်ခဲ့သည် ။ ကုမ္ပဏီ၏ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများသည် အလွန်လျှို့ဝှက်ပြီး၊ အက်ပ်စတိန်းက ဘီလျံနာများအတွက်သာ သီးသန့်ငွေကြေးစီမံခန့်ခွဲပေးသည်ဟု အခိုင်အမာဆိုခဲ့သည် ။

သူ၏ ငွေကြေးဆိုင်ရာ အောင်မြင်မှုသည် L Brands (Victoria's Secret ၏ မိခင်ကုမ္ပဏီ) ကို တည်ထောင်သူ ဘီလျံနာ လက်စလီ ဝက်စ်နာ (Leslie Wexner) နှင့် သူ၏ ဆက်ဆံရေးမှ အဓိကရရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည် ။ ဝက်စ်နာသည် သူ၏ တစ်ဦးတည်းသော လူသိရှင်ကြား ဖောက်သည်ဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ အက်ပ်စတိန်းအား သူ၏ ကိုယ်ပိုင်ဓနဥစ္စာ၊ ယုံကြည်အပ်နှံမှု ရန်ပုံငွေများနှင့် ဖောင်ဒေးရှင်းများအပေါ် အထူးလုပ်ပိုင်ခွင့် (power of attorney) ပေးအပ်ခဲ့သည် ။ ဤဆက်ဆံရေးသည် အက်ပ်စတိန်း၏ ကြီးမားသော ချမ်းသာကြွယ်ဝမှုအတွက် အဓိကမောင်းနှင်အား ဖြစ်ခဲ့သည်။

သူ၏ငွေများ မည်သည့်နေရာမှ လာသည်မှာ ယနေ့တိုင် လျှို့ဝှက်ချက်တစ်ခုအဖြစ် ကျန်ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ သူသည် ဝက်စ်နာ၏ ရန်ပုံငွေများကို စီမံခန့်ခွဲပြီး အခြားဘီလျံနာတစ်ဦးဖြစ်သူ လီယွန် ဘလက်ခ် (Leon Black) ထံမှ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ဆောင်မှုများအတွက် ဒေါ်လာ ၁၅၈ သန်း ရရှိခဲ့သော်လည်း၊ သူ၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၏ အတိုင်းအတာအပြည့်အစုံနှင့် သဘောသဘာဝကို မသိရှိရပေ ။ သူ၏ ချမ်းသာကြွယ်ဝမှုသည် Paradise Papers မှ ဖော်ထုတ်ခဲ့သည့်အတိုင်း ရှုပ်ထွေးသော အော့ဖ်ရှိုးကုမ္ပဏီများ ကွန်ရက်မှတစ်ဆင့် လွှဲပြောင်းခဲ့ပြီး၊ ၎င်း၏ဇာစ်မြစ်ကို ပိုမိုဖုံးကွယ်ထားခဲ့သည် ။

ပိုင်ဆိုင်မှုများနှင့် ဓနဥစ္စာ- ဇိမ်ခံအိမ်ကြီးများ၊ ကိုယ်ပိုင်ကျွန်းများနှင့် အော့ဖ်ရှိုးအကောင့်များ

သူသေဆုံးချိန်တွင် အက်ပ်စတိန်း၏ အသားတင်ပိုင်ဆိုင်မှုတန်ဖိုးသည် ဒေါ်လာ ၅၇၇ သန်းကျော်ရှိသည်ဟု တန်ဖိုးဖြတ်ခဲ့သော်လည်း၊ ယခင်က ဘီလျံနာတစ်ဦးအဖြစ် သတင်းများထွက်ပေါ်ခဲ့သည် ။ သူ၏ ပိုင်ဆိုင်မှုများသည် အလွန်အမင်း ဇိမ်ခံသော ဘဝပုံစံကို သက်သေပြနေပြီး အောက်ပါတို့ ပါဝင်သည်-

• မန်ဟက်တန်၏ Upper East Side ရှိ ဒေါ်လာ ၇၇ သန်းတန် အိမ်ကြီး။ ၎င်းသည် မြို့တော်၏ အကြီးဆုံး ကိုယ်ပိုင်အိမ်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ဝက်စ်နာထံမှ ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် နှစ်ဖက်စလုံးအတွက် သူကိုယ်တိုင် လက်မှတ်ထိုး၍ ဒေါ်လာ ၀ ဖြင့် ရယူခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည် ။

• U.S. Virgin Islands ရှိ ကိုယ်ပိုင်ကျွန်းနှစ်ကျွန်း- Little St. James (လူသိများသော "ကလေးသူငယ်လိင်ကျွန်ပြုကျွန်း") နှင့် မကြာသေးမီက ဝယ်ယူခဲ့သော Great St. James တို့ဖြစ်ပြီး၊ စုစုပေါင်းတန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၈၅ သန်းကျော် ရှိသည် ။

• နယူးမက္ကဆီကိုပြည်နယ်ရှိ ဧက ၇,၅၀၀ ကျယ်ဝန်းသော မွေးမြူရေးခြံကြီး၊ ဖလော်ရီဒါပြည်နယ်၊ Palm Beach ရှိ အိမ်ကြီးတစ်လုံးနှင့် ပဲရစ်မြို့ရှိ တိုက်ခန်းတစ်ခန်း ။

• သူ၏ လိင်ကုန်ကူးမှုလုပ်ငန်းတွင် အဓိကကျသော "Lolita Express" ဟု အမည်ပြောင်ပေးထားသည့် Boeing 727 ကိုယ်ပိုင်ဂျက်လေယာဉ်တစ်စင်း ။

• ငွေသား၊ hedge funds၊ private equity နှင့် အခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများတွင် ဒေါ်လာသန်းပေါင်းများစွာ ။

Table 1.1: ဂျက်ဖရီအက်ပ်စတိန်း၏ အဓိက လူသိများသော ပိုင်ဆိုင်မှုများ (၂၀၁၉ ခုနှစ်ခန့်)

ပိုင်ဆိုင်မှုအမျိုးအစား	ဖော်ပြချက်	ခန့်မှန်းတန်ဖိုး (USD)	ရင်းမြစ်
အိမ်ခြံမြေ	မန်ဟက်တန် အိမ်ကြီး (East 71st St, NYC)	$55.9 - $77 သန်း
	Little St. James ကျွန်း (USVI)	$63 သန်း
	Great St. James ကျွန်း (USVI)	$22.4 သန်း
	Zorro မွေးမြူရေးခြံ (Stanley, New Mexico)	$17.2 သန်း
	Palm Beach အိမ်ကြီး (Florida)	$12.3 သန်း
	ပဲရစ် တိုက်ခန်း (Avenue Foch)	$8.6 သန်း
ငွေဖြစ်လွယ်နှင့် ဘဏ္ဍာရေး	ငွေသား	~$56.5 သန်း
	Hedge Funds & Private Equity	~$195 သန်း
	Equities (စတော့ရှယ်ယာများ)	~$112.6 သန်း
	Fixed Income (ဘွန်းများ)	~$14.3 သန်း
အခြားပိုင်ဆိုင်မှုများ	လေကြောင်း၊ မော်တော်ယာဉ်များ၊ လှေများ	>$18 သန်း
	အနုပညာပစ္စည်းများ၊ ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများ	တန်ဖိုးဖြတ်ဆဲ
စုစုပေါင်း ခန့်မှန်းအသားတင်ပိုင်ဆိုင်မှု		>$577 သန်း

အက်ပ်စတိန်း၏ ဘဝဇာတ်ကြောင်းကို ဆန်းစစ်ကြပည့်လျှင် သူ၏ ငွေကြေးဆိုင်ရာ အောင်မြင်မှုသည် သမားရိုးကျ အရည်အချင်းအပေါ် အခြေမခံဘဲ အထက်တန်းလွှာ လူမှုကွန်ရက်များအတွင်းသို့ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ပြီး အသုံးချနိုင်စွမ်းအပေါ် တည်ဆောက်ထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ သူသည် Wall Street အတွက် လိုအပ်သော စံသတ်မှတ်ချက်များ (ကောလိပ်ဘွဲ့မရှိခြင်း) မပြည့်မီခဲ့သော်လည်း ၊ သူ၏ဝင်ပေါက်မှာ Dalton ကျောင်းတွင် ထိပ်တန်း CEO တစ်ဦးဖြစ်သူ Alan Greenberg နှင့် ရရှိခဲ့သော ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ ဆက်သွယ်မှုမှတစ်ဆင့် ဖြစ်သည် ။ သူ၏ ကြီးမားသော ချမ်းသာမှုသည် အမျိုးစုံသော ဖောက်သည်များထံမှ မဟုတ်ဘဲ၊ တစ်ဦးတည်းသော အလွန်ချမ်းသာသည့် ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သူ Leslie Wexner ၏ လုံးဝနီးပါး ယုံကြည်မှုကို ရယူနိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည် ။ ဤပုံစံက အက်ပ်စတိန်း၏ အဓိကကျွမ်းကျင်မှုမှာ သမားရိုးကျ ဘဏ္ဍာရေး ပါရမီရှင်တစ်ဦး၏ အရည်အချင်းမဟုတ်ဘဲ၊ လူမှုရေးဆိုင်ရာ လှည့်ကွက်ဆင်နိုင်ခြင်း (social engineering) ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြနေသည်။ သူသည် အရင်းအနှီးနှင့် အာဏာကို ရယူရန် အဓိကကျသော ဆက်ဆံရေးများကို ဖော်ထုတ်အသုံးချခဲ့ပြီး၊ ဤကျွမ်းကျင်မှုကို နောက်ပိုင်းတွင် သားကောင်များကို ရှာဖွေစုဆောင်းရန် အသုံးပြုခဲ့သည်။

ထို့အပြင်၊ သူ၏ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို တမင်တကာ ဖုံးကွယ်ထားခြင်းသည် အခွန်ရှောင်ရန်သက်သက်သာ မဟုတ်ဘဲ၊ သူ၏အာဏာနှင့် လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်မှု၏ အဓိကအစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။ သူ၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများသည် "လျှို့ဝှက်ချက်များဖြင့် ဖုံးလွှမ်းနေခဲ့ပြီး" ၊ အော့ဖ်ရှိုး အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ရ ဒေသများနှင့် ရှုပ်ထွေးသော ကုမ္ပဏီအတုအယောင်များကို အသုံးပြုခဲ့သည် ။ ဤလျှို့ဝှက်မှုက သူသည် သူလျှိုတစ်ဦးဖြစ်နိုင်သည် သို့မဟုတ် အာဏာရှိသူများအပေါ် အကျပ်ကိုင်နိုင်သော သတင်းအချက်အလက်များ ရှိနိုင်သည်ဟူသော ထင်ကြေးပေးမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည် ။ ဤလျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်မှုက သူ့ကို ကမ္ဘာ့အထက်တန်းလွှာများအတွက် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းပြီး ခြိမ်းခြောက်နိုင်သူတစ်ဦးဖြစ်စေကာ၊ လူမှုရေးဆိုင်ရာ ဝင်ဆံ့မှုနှင့် မထိပါးနိုင်သူတစ်ဦးဟူသော အမြင်ကို ရရှိစေခဲ့သည်။ သူ၏ ချမ်းသာမှု၏ လျှို့ဝှက်ချက်သည် သူ့အလိုလို လည်ပတ်နေသော သံသရာတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၎င်းက လူများကို သူ့ထံ ဆွဲဆောင်သည့် အာဏာကို ဖန်တီးပေးပြီး၊ ထိုအာဏာက သူ့အား ရာဇဝတ်မှုများ ကျူးလွန်ခွင့်ပေးကာ၊ လျှို့ဝှက်ရန် လိုအပ်မှုကို ပိုမိုခိုင်မာစေခဲ့သည်။ သူ၏ ဘဏ္ဍာရေးဖွဲ့စည်းပုံနှင့် သူ၏ ရာဇဝတ်မှုလုပ်ငန်းများသည် ဒင်္ဂါးတစ်ပြား၏ မျက်နှာနှစ်ဖက်ကဲ့သို့ ဖြစ်နေခဲ့သည်။

အပိုင်း ၂- ရာဇဝတ်မှုကွန်ရက်နှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး၏ ရှုံးနိမ့်မှု

ဤအပိုင်းသည် အက်ပ်စတိန်း၏ ရာဇဝတ်မှုလုပ်ငန်း၏ လည်ပတ်ပုံ၊ သူ၏ ကြံရာပါများ၏ အဓိကအခန်းကဏ္ဍနှင့် တရားစီရင်ရေးစနစ်က သူနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည့် အရေးပါသော အခိုက်အတန့်နှစ်ခုဖြစ်သည့် ၂၀၀၈ ခုနှစ်က မအောင်မြင်ခဲ့သော တရားစွဲဆိုမှုနှင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်က နောက်ဆုံးတရားစွဲဆိုမှုတို့ကို အသေးစိတ်ဖော်ပြမည်ဖြစ်သည်။ ဤအပိုင်းသည် သူ၏သေဆုံးမှုဆိုင်ရာ ဆန်းစစ်ချက်ဖြင့် အဆုံးသတ်မည်ဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် သားကောင်များစွာအတွက် တရားမျှတမှုကို အဆုံးစွန်ငြင်းပယ်ခြင်းတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ခံခဲ့ရသည်။

လိင်ကုန်ကူးမှု ယန္တရား- သားကောင်များကို စုဆောင်းခြင်းနှင့် အလွဲသုံးစားပြုခြင်း

အက်ပ်စတိန်း၏ လုပ်ငန်းသည် အရွယ်မရောက်သေးသော မိန်းကလေးငယ် ဒါဇင်ပေါင်းများစွာ၊ ရာပေါင်းများစွာကို ပစ်မှတ်ထားပြီး လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အမြတ်ထုတ်ခဲ့သည့် စနစ်ကျသော လိင်ကုန်ကူးမှုကွန်ရက်တစ်ခု ဖြစ်သည် ။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်က တရားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ မှတ်တမ်းတစ်ခုအရ သူသည် သားကောင်ပေါင်း တစ်ထောင်ကျော်ကို ထိခိုက်နစ်နာစေခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြထားသည် ။ ဤရာဇဝတ်မှုကွန်ရက်သည် သူ၏ မန်ဟက်တန်၊ Palm Beach နှင့် U.S. Virgin Islands ရှိ ကိုယ်ပိုင်ကျွန်းတို့ရှိ နေအိမ်များမှ အဓိက လည်ပတ်ခဲ့သည် ။

သားကောင်စုဆောင်းခြင်းသည် "နှိပ်နယ်ပေးရန်" ကမ်းလှမ်းမှုဖြင့် စတင်လေ့ရှိပြီး၊ အသက် ၁၄ နှစ်အရွယ်မျှသာရှိသေးသော မိန်းကလေးငယ်များကို ငွေသားဒေါ်လာရာပေါင်းများစွာ ပေးချေခဲ့သည် ။ ထို့နောက် ဤတွေ့ဆုံမှုများသည် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျူးလွန်မှုများအဖြစ်သို့ တိုးမြင့်သွားလေ့ရှိသည် ။ ဤယန္တရား၏ အဓိကအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုမှာ သားကောင်များကို သားကောင်စုဆောင်းသူများအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲခြင်း ဖြစ်သည်။ အက်ပ်စတိန်းသည် ရှိပြီးသားသားကောင်များကို ကွန်ရက်အတွင်းသို့ မိန်းကလေးအသစ်များ ခေါ်ဆောင်လာရန် ငွေပေးချေခြင်းဖြင့် သားကောင်အသစ်များ အဆက်မပြတ်ရရှိနေစေရန် သေချာစေခဲ့သည် ။

ဂီလင်းမက်စ်ဝဲလ်- အဓိက ကြံရာပါနှင့် ကွန်ရက်၏ ဗဟိုချက်

ဗြိတိန်လူမှုအလွှာမှ ဂီလင်းမက်စ်ဝဲလ် (Ghislaine Maxwell) သည် အက်ပ်စတိန်း၏ ချစ်သူဟောင်းနှင့် နှစ်ရှည်လများ လက်တွဲဖော်ဖြစ်ပြီး၊ သူ၏လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျူးလွန်မှုများကို အကူအညီပေးရာတွင် အဓိကကျသော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည် ။ သားကောင်များ၏ ထွက်ဆိုချက်များအရ မက်စ်ဝဲလ်သည် မိန်းကလေးငယ်များကို စုဆောင်းခြင်း၊ မြှူဆွယ်ခြင်းနှင့် တစ်ခါတစ်ရံတွင် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျူးလွန်မှုများတွင် ကိုယ်တိုင်ပါဝင်ခြင်းတို့၌ တက်ကြွစွာ ပါဝင်ခဲ့သည် ။ အမျိုးသမီးတစ်ဦးဖြစ်သောကြောင့် သူမသည် သံသယဝင်နေသော မိန်းကလေးငယ်များကို စိတ်အေးစေရန် အသုံးချခံခဲ့ရသည် ။

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလတွင် မက်စ်ဝဲလ်သည် အရွယ်မရောက်သေးသူအား လိင်ကုန်ကူးမှုအပါအဝင် ဖက်ဒရယ်ပြစ်မှု ၆ ခုအနက် ၅ ခုဖြင့် ပြစ်မှုထင်ရှားစီရင်ခြင်းခံခဲ့ရသည် ။ သူမအား ထောင်ဒဏ် အနှစ် ၂၀ ချမှတ်ခဲ့သည် ။ သူမ၏ မိသားစုနှင့် ဥပဒေအဖွဲ့ကမူ သူမသည် အပြစ်မရှိကြောင်း၊ အက်ပ်စတိန်းသေဆုံးပြီးနောက် "အပြစ်တင်ခံရသူ" (scapegoat) အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရခြင်းဖြစ်ပြီး၊ အက်ပ်စတိန်း၏ ၂၀၀၈ ခုနှစ် တရားစွဲဆိုမှုမှ ကင်းလွတ်ခွင့် သဘောတူညီချက်အရ အကာအကွယ်ရသင့်ကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့ကြသည် ။

၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖလော်ရီဒါပြည်နယ် တရားစွဲဆိုမှုမှ ကင်းလွတ်ခွင့် သဘောတူညီချက်- အငြင်းပွားဖွယ်ရာ တရားမျှတမှု

၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်များအလယ်ပိုင်းတွင် FBI ၏ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများမှ သားကောင်ဒါဇင်ပေါင်းများစွာကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ပြီးနောက်၊ အက်ပ်စတိန်း၏ ရှေ့နေများသည် ထိုစဉ်က အလက်ဇန္ဒား အကိုစတာ (Alexander Acosta) ဦးဆောင်သော ဖလော်ရီဒါတောင်ပိုင်းခရိုင်အတွက် အမေရိကန်ရှေ့နေရုံးနှင့် လျှို့ဝှက်စွာ တရားစွဲဆိုမှုမှ ကင်းလွတ်ခွင့် သဘောတူညီချက် (Non-Prosecution Agreement - NPA) တစ်ခုကို ညှိနှိုင်းခဲ့ကြသည် ။

ဤသဘောတူညီချက်သည် အလွန်အမင်း သက်ညှာခဲ့သည်။ အက်ပ်စတိန်းသည် တစ်သက်တစ်ကျွန်းအထိ ဖြစ်နိုင်သော ပြင်းထန်သည့် ဖက်ဒရယ်လိင်ကုန်ကူးမှု စွဲချက်များကို ရှောင်လွှဲနိုင်ခဲ့သည်။ ထိုအစား၊ သူသည် ပြည့်တန်ဆာလုပ်ငန်းအတွက် စည်းရုံးခြင်းဆိုင်ရာ ပြည်နယ်အဆင့် ပြစ်မှုငယ်နှစ်ခုအတွက်သာ အပြစ်ဝန်ခံခဲ့သည် ။ သူသည် ခရိုင်ထောင်တွင် ၁၃ လသာ ကျခံခဲ့ရပြီး၊ တစ်ပတ်လျှင် ခြောက်ရက် သူ၏ရုံးခန်းတွင် ရှိနေခွင့်ပြုသည့် ရက်ရောသော အလုပ်နှင့်လွှတ်ပေးခြင်း အခွင့်အရေးများ ရရှိခဲ့သည် ။

အရေးကြီးဆုံးမှာ၊ NPA ကို သူ၏သားကောင်များထံမှ လျှို့ဝှက်ထားခဲ့ပြီး၊ သူတို့ကို တိုင်ပင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ ။ ဤသဘောတူညီချက်သည် အမည်ဖော်ပြထားသော ကြံရာပါလေးဦးနှင့် "ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော မည်သည့်ကြံရာပါကိုမဆို" ဖက်ဒရယ်တရားစွဲဆိုမှုမှ ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးခဲ့ပြီး၊ သူ၏ကွန်ရက်တစ်ခုလုံးကို ထိထိရောက်ရောက် အကာအကွယ်ပေးခဲ့သည် ။

၂၀၁၉ ခုနှစ် နယူးယောက်မြို့ရှိ ဖက်ဒရယ်တရားစွဲဆိုမှုနှင့် အဆုံးသတ်

၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် Miami Herald သတင်းစာက လျှို့ဝှက် ၂၀၀၈ NPA ကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီးနောက်၊ လူထု၏ဒေါသကြောင့် နယူးယောက်တောင်ပိုင်းခရိုင်ရှိ ဖက်ဒရယ်အစိုးရရှေ့နေများက စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုအသစ်တစ်ခုကို စတင်ခဲ့သည် ။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၆ ရက်နေ့တွင် အက်ပ်စတိန်းသည် ၂၀၀၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၅ ခုနှစ်အတွင်း ကျူးလွန်ခဲ့သော ပြစ်မှုများအတွက် လိင်ကုန်ကူးမှုနှင့် လိင်ကုန်ကူးရန် ပူးပေါင်းကြံစည်မှုတို့ဖြင့် ဖက်ဒရယ်စွဲချက်များဖြင့် ဖမ်းဆီးတရားစွဲဆိုခြင်းခံခဲ့ရသည် ။

ဤတရားစွဲဆိုချက်သည် နယူးယောက်နှင့် ဖလော်ရီဒါတွင် အလားတူကျူးလွန်မှုပုံစံကို အသေးစိတ်ဖော်ပြပြီး၊ သူသည် အရွယ်မရောက်သေးသော မိန်းကလေးငယ်ဒါဇင်ပေါင်းများစွာကို စုဆောင်းအလွဲသုံးစားပြုခဲ့ကြောင်း စွပ်စွဲခဲ့သည် ။ သူသည် အာမခံငြင်းပယ်ခံရပြီး မန်ဟက်တန်ရှိ Metropolitan Correctional Center (MCC) တွင် ထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရသည် ။

သေဆုံးမှုနှင့် ပတ်သက်၍ အငြင်းပွားဖွယ်ရာများ- သတ်သေမှု သို့မဟုတ် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှု

၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၀ ရက်နေ့တွင် အက်ပ်စတိန်းသည် သူ၏အကျဉ်းห้องတွင် သေဆုံးလျက်တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ နယူးယောက်မြို့တော် ဆေးစစ်ဆေးရေးမှူးက သေဆုံးရခြင်းအကြောင်းရင်းကို ကြိုးဆွဲချသတ်သေမှုဟု တရားဝင်သတ်မှတ်ခဲ့သည် ။ သို့သော်၊ MCC ရှိ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းဆိုင်ရာ ကြီးမားသော ချို့ယွင်းချက်များနှင့် လုံခြုံရေးပေါ့လျော့မှုများကြောင့် သူ၏သေဆုံးမှုသည် ချက်ချင်းပင် အငြင်းပွားဖွယ်ရာဖြစ်လာခဲ့သည် ။

• သူ့ကို စောင့်ကြည့်ရန် တာဝန်ကျသော အစောင့်နှစ်ဦးသည် အိပ်ပျော်သွားခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် မှတ်တမ်းများကို လိမ်လည်ရေးသွင်းခဲ့သည် ။

• သူ၏အကျဉ်းห้องအပြင်ဘက်ရှိ စောင့်ကြည့်ကင်မရာနှစ်လုံးမှာ ချို့ယွင်းနေခဲ့သည် ။

• ယခင်က သတ်သေရန်ကြိုးပမ်းမှုဟု ယူဆရသည့် ဖြစ်စဉ်ရှိခဲ့သော်လည်း၊ သူ့ကို သတ်သေမှုစောင့်ကြည့်ရေးအစီအစဉ်မှ ရက်အနည်းငယ်အကြာတွင် ဖယ်ရှားခဲ့သည် ။

ဤပေါ့လျော့မှုများသည် သူ၏အာဏာရှိသူများနှင့် ဆက်ဆံရေးများနှင့် ပေါင်းစပ်လိုက်သောအခါ၊ သူသည် သက်သေမထွက်ဆိုနိုင်ရန် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံရခြင်းဖြစ်နိုင်သည်ဟူသော ကျယ်ပြန့်သည့် ပူးပေါင်းကြံစည်မှုသီအိုရီများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည် ။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် DOJ/FBI မှတ်တမ်းတစ်ခုက ဗီဒီယိုအရ သူ၏အကျဉ်းห้องဧရိယာသို့ မည်သူမျှမဝင်ရောက်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြကာ သတ်သေမှုအဖြစ် ပြန်လည်အတည်ပြုခဲ့သည် ။ သူ၏သေဆုံးမှုကြောင့် သူသည် တရားခွင်တွင် ရင်ဆိုင်ရတော့မည်မဟုတ်ဘဲ၊ သူ၏သားကောင်များသည် သူ့ကို တရားဥပဒေအရ အရေးယူခံရသည်ကို မြင်တွေ့ခွင့် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည် ။

ဤအဖြစ်အပျက်များကို ဆန်းစစ်ကြည့်လျှင် ၂၀၀၈ ခုနှစ် NPA သည် တရားဥပဒေဆိုင်ရာ မှားယွင်းမှုတစ်ခုမျှသာမဟုတ်ဘဲ၊ သားကောင်များအပေါ် တရားစီရင်ရေးစနစ်၏ တာဝန်ကို အခြေခံကျကျ သစ္စာဖောက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။ ဤသဘောတူညီချက်ကို သားကောင်များထံမှ တမင်တကာ ဖုံးကွယ်၍ လျှို့ဝှက်စွာ ညှိနှိုင်းခဲ့သည် ။ ၎င်းသည် အက်ပ်စတိန်းကို ဖက်ဒရယ်ပြစ်မှုများမှသာမက သူ၏ "ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ကြံရာပါများ" ကွန်ရက်တစ်ခုလုံးကိုပါ ကျယ်ပြန့်သော ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးခဲ့ပြီး၊ အနာဂတ်တရားမျှတမှုကို တက်ကြွစွာ ပိတ်ဆို့ခဲ့သည် ။ ရှေ့နေချုပ် အကိုစတာက နောက်ပိုင်းတွင် သူ့အား အက်ပ်စတိန်းသည် "ထောက်လှမ်းရေးနှင့် သက်ဆိုင်သည်" ဟု ပြောကြားခဲ့ပြီး "နောက်ဆုတ်ရန်" ညွှန်ကြားခံခဲ့ရကြောင်း ပြောဆိုမှုက ဤအလွန်အမင်း သက်ညှာသောရလဒ်အပေါ် ပြင်ပဖိအားများ ရှိနိုင်ကြောင်း ညွှန်ပြနေသည် ။ NPA သည် အက်ပ်စတိန်း၏အာဏာသည် ဖက်ဒရယ်တရားစီရင်ရေးစနစ်ကိုယ်တိုင်ကိုပင် လှည့်စားနိုင်လောက်အောင် ကြီးမားကြောင်း ပြသနေသည်။ ဤ "တရားမျှတမှုကို ရှောင်လွှဲခြင်း" လုပ်ရပ်သည် ရာဇဝတ်မှုများထက်ပင် ပိုမိုအရေးပါပြီး၊ ၎င်းက အလွဲသုံးစားပြုသူတစ်ဦးအား နောက်ထပ်ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကြာ လည်ပတ်ခွင့်ပေးခဲ့သည့် စနစ်အတွင်းရှိ အားနည်းချက်ကို ဖော်ထုတ်ပြသနေသည်။

ထို့အတူ၊ ဂီလင်းမက်စ်ဝဲလ်သည် လက်အောက်ငယ်သားတစ်ဦးမဟုတ်ဘဲ ရာဇဝတ်မှုလုပ်ငန်းတွင် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော၊ တန်းတူရည်တူ ပူးပေါင်းပါဝင်သူတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ သားကောင်များ၏ ထွက်ဆိုချက်များက မက်စ်ဝဲလ်ကို စုဆောင်းခြင်းနှင့် မြှူဆွယ်ခြင်း၏ ဗဟိုတွင် အမြဲတစေ နေရာချထားသည် ။ အမျိုးသမီးတစ်ဦးနှင့် လူမှုရေးအရ ကောင်းမွန်စွာ ဆက်ဆံနိုင်သူတစ်ဦးအဖြစ် သူမ၏ အဆင့်အတန်းသည် သားကောင်များနှင့် သူတို့၏မိဘများကို လက်နက်မဲ့ဖြစ်စေရန်၊ လုံခြုံမှုအတုအယောင်ကို ပေးစွမ်းရန် အသုံးချခံခဲ့ရသည် ။ သူမသည် အက်ပ်စတိန်း၏ အိမ်ထောင်စုများနှင့် ဝန်ထမ်းများကို စီမံခန့်ခွဲခဲ့ပြီး၊ လိင်ကုန်ကူးမှုလုပ်ငန်း၏ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးကို ထိထိရောက်ရောက် လည်ပတ်ခဲ့သည် ။ မက်စ်ဝဲလ်မရှိဘဲ အက်ပ်စတိန်း၏ လိင်ကုန်ကူးမှုကွန်ရက်သည် ဤမျှလောက် ကြီးမားသော အတိုင်းအတာ သို့မဟုတ် ထိရောက်မှုဖြင့် လည်ပတ်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ သူမသည် လုပ်ငန်းလည်ပတ်ရေးမန်နေဂျာနှင့် အဓိကစုဆောင်းသူဖြစ်သောကြောင့် သူမ၏ ပြစ်မှုထင်ရှားစီရင်ခြင်းသည် ကွန်ရက်၏ လည်ပတ်ပုံကို နားလည်ရန် အခြေခံကျကျ အရေးကြီးသည်။ သူမ၏အမှုက ဤပူးပေါင်းကြံစည်မှုသည် လူတစ်ဦးတည်း၏ လုပ်ရပ်မဟုတ်ဘဲ စနစ်တကျဖွဲ့စည်းထားသော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြနေသည်။

အပိုင်း ၃- အာဏာရှိသူများနှင့် ပတ်သက်ဆက်နွယ်မှုများ- ဒေါ်နယ်ထရမ့်နှင့် အခြားထင်ရှားသူများ

ဤအပိုင်းသည် အသုံးပြုသူ၏ ဒုတိယနှင့် တတိယမေးခွန်းများကို တိုက်ရိုက်ဖြေကြားရန် အက်ပ်စတိန်း၏ အာဏာရှိ အပေါင်းအသင်းများကွန်ရက်ကို စစ်ဆေးမည်ဖြစ်ပြီး၊ ဒေါ်နယ်ထရမ့်အပေါ် အထူးအာရုံစိုက်မည်ဖြစ်သည်။ သူတို့၏ ဆက်ဆံရေး၏ မှတ်တမ်းတင်ထားသော သမိုင်းကြောင်းကို စေ့စေ့စပ်စပ် တင်ပြမည်ဖြစ်ပြီး၊ ထရမ့်ကို အက်ပ်စတိန်း၏ ရာဇဝတ်မှုများနှင့် ချိတ်ဆက်သည့် တိကျသော စွပ်စွဲချက်များကို ဆန်းစစ်ကာ၊ သူ၏သမ္မတသက်တမ်းအတွင်း "အက်ပ်စတိန်းဖိုင်များ" နှင့် ပတ်သက်၍ ဖြစ်ပွားခဲ့သော နိုင်ငံရေးအငြင်းပွားမှုကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမည်ဖြစ်သည်။

ထရမ့်-အက်ပ်စတိန်း ဆက်ဆံရေး သမိုင်းကြောင်း

ဒေါ်နယ်ထရမ့်နှင့် ဂျက်ဖရီအက်ပ်စတိန်းတို့သည် ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်များနှောင်းပိုင်းမှ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်များအစောပိုင်းအထိ ခန့်မှန်းခြေ ၁၅ နှစ်ကြာ မိတ်ဆွေများဖြစ်ခဲ့ကြသည် ။ သူတို့သည် နယူးယောက်နှင့် Palm Beach ရှိ တူညီသော အထက်တန်းလွှာ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများတွင် လှုပ်ရှားခဲ့ကြသည် ။ ၂၀၀၂ ခုနှစ် New York Magazine ၏ ပရိုဖိုင်းတစ်ခုတွင် ထရမ့်က အက်ပ်စတိန်းကို "ထူးချွန်တဲ့လူ" ဟု ကျော်ကြားစွာ ဖော်ပြခဲ့ပြီး "သူက ကျွန်တော့်လိုပဲ လှပတဲ့အမျိုးသမီးတွေကို ကြိုက်တယ်လို့တောင် ပြောကြတယ်၊ သူတို့ထဲက အများစုကတော့ ငယ်ရွယ်တဲ့ဘက်ကပါ" ဟု မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည် ။

သူတို့နှစ်ဦးသည် ထရမ့်၏ Mar-a-Lago အပန်းဖြေစခန်းနှင့် အခြားပွဲများတွင် အတူတကွ ဓာတ်ပုံအရိုက်ခံခဲ့ကြသည် ။ ထရမ့်က သူတို့သည် ၂၀၀၄ ခုနှစ်ခန့်တွင် Palm Beach ရှိ အိမ်ခြံမြေကိစ္စတစ်ခုကြောင့် "လမ်းခွဲ" ခဲ့ကြပြီး၊ ထို့နောက်တွင် အက်ပ်စတိန်းကို Mar-a-Lago မှ တားမြစ်ခဲ့သည်ဟု အခိုင်အမာဆိုခဲ့သည် ။

Table 3.1: ထရမ့်-အက်ပ်စတိန်းတို့၏ အဓိက မှတ်တမ်းတင်ထားသော ဆက်ဆံမှုများ အချိန်ဇယား

နေ့စွဲ/ကာလ	ဖြစ်ရပ်	အရေးပါမှု	ရင်းမြစ်
၁၉၈၀ နှောင်းပိုင်း	မိတ်ဆွေဖြစ်ခြင်း စတင်	ထရမ့်နှင့် အက်ပ်စတိန်းတို့သည် NYC နှင့် Palm Beach တွင် လူမှုရေးအရ ဆက်ဆံရေး စတင်ခဲ့သည်။
နိုဝင်ဘာ ၁၉၉၂	Mar-a-Lago တွင် ပါတီပွဲ	NBC ရုပ်သံမှတ်တမ်းတွင် ထရမ့်နှင့် အက်ပ်စတိန်းတို့ စကားပြောဆိုပြီး အမျိုးသမီးများနှင့် ပျော်ပါးနေသည်ကို ပြသသည်။
၁၉၉၃-၁၉၉၇	အက်ပ်စတိန်း၏ ဂျက်လေယာဉ်ဖြင့် ခရီးသွားခြင်း	လေယာဉ်ခရီးစဉ်မှတ်တမ်းများအရ ထရမ့်သည် အက်ပ်စတိန်း၏ ကိုယ်ပိုင်ဂျက်ဖြင့် ပြည်တွင်းခရီးစဉ်များ အနည်းဆုံး ခုနစ်ကြိမ် လိုက်ပါခဲ့သည်။
၂၀၀၀	Mar-a-Lago တွင် ပါတီပွဲ	ထရမ့်၊ မယ်လာနီယာ နော့စ်၊ အက်ပ်စတိန်းနှင့် မက်စ်ဝဲလ်တို့ အတူတကွ ဓာတ်ပုံအရိုက်ခံခဲ့ကြသည်။
၂၀၀၂	New York Magazine အင်တာဗျူး	ထရမ့်က အက်ပ်စတိန်းကို "ထူးချွန်တဲ့လူ" ဟုခေါ်ပြီး "ငယ်ရွယ်သော" အမျိုးသမီးများကို နှစ်သက်မှုအပေါ် မှတ်ချက်ပေးသည်။
၂၀၀၃	စွပ်စွဲခံရသော မွေးနေ့စာ	ထရမ့်ထံမှဟု စွပ်စွဲခံရသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အရိပ်အမြွက်ပါသည့် စာတစ်စောင်ကို အက်ပ်စတိန်း၏ မွေးနေ့အယ်လ်ဘမ်တွင် ထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ထရမ့်က ပြင်းထန်စွာ ငြင်းဆိုသည်။
၂၀၀၄ ခန့်	"လမ်းခွဲခြင်း"	ထရမ့်က သူတို့၏ မိတ်ဆွေဆက်ဆံရေးသည် Palm Beach ရှိ အိမ်ခြံမြေ အငြင်းပွားမှုကြောင့် ပြီးဆုံးခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။
ဇူလိုင် ၂၀၁၉	ထရမ့်၏ လူသိရှင်ကြား ထုတ်ပြန်ချက်	အက်ပ်စတိန်း ဖမ်းဆီးခံရပြီးနောက်၊ ထရမ့်က သူသည် "ပရိသတ်တစ်ဦးမဟုတ်" ကြောင်းနှင့် ၁၅ နှစ်ကြာ စကားမပြောခဲ့ကြောင်း ပြောဆို၍ မိမိကိုယ်ကို ခပ်ခွာခွာနေခဲ့သည်။
၂၀၂၀	မက်စ်ဝဲလ်ကို "အဆင်ပြေပါစေ" ဟု ဆုတောင်း	ထရမ့်သည် ဂီလင်းမက်စ်ဝဲလ် ဖမ်းဆီးခံရပြီးနောက် သူမအတွက် အဆင်ပြေပါစေဟု ဆုတောင်းသည့် အငြင်းပွားဖွယ်ရာ မှတ်ချက်များ ပေးခဲ့သည်။
၂၀၂၅	"အက်ပ်စတိန်း လိမ်လည်မှု" မှတ်ချက်များ	ထရမ့်က ဤအမှုကို ဆက်လက်စိတ်ဝင်စားနေခြင်းကို "လိမ်လည်မှု" (hoax) ဟု ပယ်ချပြီး ဖိုင်များပိုမိုတောင်းဆိုနေသည့် ထောက်ခံသူများကို ပြစ်တင်ပြောဆိုသည်။

သက်ငယ်မိန်ကလေးများနှင့် ထရမ့် ပတ်သက်ခဲ့ကြောင်း သဲလွန်စများ- တရားရုံးမှတ်တမ်းများနှင့် စွပ်စွဲချက်များ

ဤအပိုင်းသည် ရရှိနိုင်သော သက်သေအထောက်အထားများကို ဘက်မလိုက်ဘဲ တင်ပြမည်ဖြစ်သည်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့်အပေါ် အက်ပ်စတိန်း၏ လုပ်ဆောင်မှုများနှင့် ပတ်သက်၍ ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ စွဲချက်များ မည်သည့်အခါကမျှ မတင်သွင်းခဲ့ပါ။ သို့သော် သူ၏အမည်သည် တရားရုံးစာရွက်စာတမ်းများနှင့် သက်သေထွက်ဆိုချက်များတွင် ပါဝင်နေသည်။

• ဂျိုဟားနား ရှိုးဘတ်၏ ထွက်ဆိုချက်: ၂၀၁၆ ခုနှစ် ထွက်ဆိုချက်တစ်ခုတွင် သားကောင် ဂျိုဟားနား ရှိုးဘတ် (Johanna Sjoberg) က အက်ပ်စတိန်း၏ ဂျက်လေယာဉ်ဖြင့် ခရီးသွားစဉ် အတ္တလန်တိတ်စီးတီးတွင် မမျှော်လင့်ဘဲ ဆင်းသက်ခဲ့ရကြောင်း ထွက်ဆိုခဲ့သည်။ အက်ပ်စတိန်းက ထရမ့်၏ ကာစီနိုတစ်ခုသို့ သွားရန် အကြံပြုခဲ့သည်။ ရှိုးဘတ်အား ထရမ့်ကို နှိပ်နယ်ပေးခဲ့သလားဟု မေးမြန်းရာ သူမက ငြင်းဆိုခဲ့သည် ။ ဤအချက်က ထရမ့်ကို အက်ပ်စတိန်းဦးဆောင်သော ခရီးစဉ်တစ်ခုတွင် သားကောင်တစ်ဦးနှင့် နီးကပ်စွာ ရှိနေခဲ့ကြောင်း ပြသသော်လည်း၊ ထရမ့်၏ မတော်မတရားပြုကျင့်မှုကို စွပ်စွဲခြင်းမရှိပေ။

• ဗာဂျီးနီးယား ဂျူဖရေး၏ စုဆောင်းခံရမှု: သားကောင် ဗာဂျီးနီးယား ဂျူဖရေး (Virginia Giuffre) က သူမသည် အသက် ၁၆ နှစ်အရွယ်တွင် ထရမ့်၏ Mar-a-Lago အပန်းဖြေစခန်းတွင် spa အကူဝန်ထမ်းအဖြစ် လုပ်ကိုင်နေစဉ် အက်ပ်စတိန်း၏ ကွန်ရက်အတွင်းသို့ စုဆောင်းခံခဲ့ရကြောင်း ထွက်ဆိုခဲ့သည် ။ ဤအချက်က ထရမ့်၏ ပိုင်ဆိုင်မှုနေရာကို ရာဇဝတ်မှုလုပ်ငန်း၏ စုဆောင်းရေးလုပ်ငန်းများနှင့် ချိတ်ဆက်ပေးသော်လည်း၊ သူမ၏ စုဆောင်းခံရမှုတွင် ထရမ့်၏ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ပါဝင်ပတ်သက်မှုကို စွပ်စွဲခြင်းမရှိပေ။

• ၂၀၀၃ ခုနှစ် မွေးနေ့စာ: အပြင်းထန်ဆုံး စွပ်စွဲချက်မှာ အက်ပ်စတိန်း၏ အသက် ၅၀ ပြည့် မွေးနေ့အယ်လ်ဘမ်တွင် ထည့်သွင်းခဲ့သည်ဟုဆိုသော ထရမ့်ထံမှ စာတစ်စောင်နှင့် ပတ်သက်သည်။ Wall Street Journal က ၎င်းတွင် ဝတ်လစ်စားလစ်အမျိုးသမီးတစ်ဦး၏ ရိုင်းစိုင်းသော ပုံကြမ်းနှင့် "Happy Birthday — and may every day be another wonderful secret" ဟူသော စာသားပါဝင်သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည် ။ ထရမ့်က ဤစာကို ရေးသားခဲ့ခြင်းကို ပြင်းထန်စွာ ငြင်းဆိုပြီး၊ ၎င်းသည် အတုအယောင်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် တရားစွဲမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည် ။ ဤစာ၏ စစ်မှန်မှုသည် အဓိက အငြင်းပွားဖွယ်ရာအချက်အဖြစ် ကျန်ရှိနေသည်။

• မိုက်ကယ်ဝုဖ်၏ အသံသွင်းခွေများ: ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သော အသံသွင်းခွေများတွင် စာရေးဆရာ မိုက်ကယ်ဝုဖ် (Michael Wolff) က အက်ပ်စတိန်းက မိမိကိုယ်ကို ထရမ့်၏ "အရင်းနှီးဆုံးမိတ်ဆွေ" ဟု ပြောဆိုခဲ့ပြီး၊ ထရမ့်သည် အမျိုးသမီးများနှင့် ပတ်သက်၍ အမျိုးမျိုးသော အပြုအမူများတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း စွပ်စွဲခဲ့သည်ကို အသံသွင်းထားသည်။ သို့သော် ၎င်းတို့သည် အက်ပ်စတိန်းကိုယ်တိုင်၏ အတည်မပြုနိုင်သော၊ ကိုယ်ကျိုးရှာ ပြောဆိုချက်များသာ ဖြစ်သည် ။

"အက်ပ်စတိန်းစာရင်း" အရှုပ်တော်ပုံနှင့် ထရမ့်အစိုးရ၏ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမှု

သူ၏သမ္မတသက်တမ်းအတွင်း ထရမ့်နှင့် သူ၏မဟာမိတ်များသည် လျှို့ဝှက် "ဖောက်သည်စာရင်း" တစ်ခုနှင့်ပတ်သက်၍ ထင်ကြေးပေးမှုများကို အားပေးခဲ့ပြီး၊ ရှေးရိုးစွဲ သြဇာလွှမ်းမိုးသူများထံ "The Epstein Files: Phase 1" ဟု တံဆိပ်ကပ်ထားသော ဖိုင်တွဲများကို ဖြန့်ဝေကာ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု အပြည့်အဝရှိမည်ဟု ကတိပေးခဲ့သည် ။ ရှေ့နေချုပ် ပမ် ဘွန်ဒီ (Pam Bondi) က ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဤစာရင်းသည် "ပြန်လည်သုံးသပ်ရန် ကျွန်မရဲ့စားပွဲပေါ်မှာ ရှိနေပါတယ်" ဟု ပြောကြားခဲ့သည် ။

သို့သော်၊ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လတွင် တရားရေးဝန်ကြီးဌာန (DOJ) နှင့် FBI တို့က "ပြစ်မှုထင်ရှားစေသော 'ဖောက်သည်စာရင်း' မရှိ" ကြောင်းနှင့် နောက်ထပ်ဖိုင်များ ထုတ်ပြန်တော့မည်မဟုတ်ကြောင်း မှတ်တမ်းတစ်ခု ထုတ်ပြန်ခဲ့သည် ။ ဤပြောင်းပြန်လှန်မှုသည် ထရမ့်၏ ထောက်ခံသူများအကြား မုန်တိုင်းထန်စေခဲ့ပြီး၊ အစိုးရက ဖုံးကွယ်ထားသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့ကြသည် ။ ထရမ့်က ဤကိစ္စကို ဆက်လက်အာရုံစိုက်နေခြင်းကို "လိမ်လည်မှု" (hoax) ဟုခေါ်ဆိုပြီး သူ၏ "အတိတ်က ထောက်ခံသူများ" ကို ပြစ်တင်ပြောဆိုခြင်းဖြင့် တုံ့ပြန်ခဲ့သည် ။ ဤဖြစ်စဉ်တစ်ခုလုံးက အက်ပ်စတိန်းအမှုကို မတည်ငြိမ်သော နိုင်ငံရေးကိရိယာတစ်ခုအဖြစ် မည်သို့ အသုံးပြုခဲ့သည်ကို သရုပ်ဖော်နေသည်။

တရားရုံးစာရွက်စာတမ်းများတွင် ဖော်ပြခံရသည့် အခြားထင်ရှားသော ပုဂ္ဂိုလ်များ

• ဘီလ်ကလင်တန်: သမ္မတဟောင်းကို မကြာခဏ ဖော်ပြလေ့ရှိသည်။ သားကောင် ဂျိုဟားနား ရှိုးဘတ်က အက်ပ်စတိန်းက "ကလင်တန်က ငယ်ရွယ်တဲ့သူတွေကို ကြိုက်တယ်" ဟု ပြောခဲ့ကြောင်း ထွက်ဆိုခဲ့သည် ။ လေယာဉ်ခရီးစဉ်မှတ်တမ်းများအရ ကလင်တန်သည် အက်ပ်စတိန်း၏ ဂျက်လေယာဉ်ဖြင့် ခရီးများသွားခဲ့ကြောင်း ပြသသည် ။ ကလင်တန်က အက်ပ်စတိန်း၏ ရာဇဝတ်မှုများကို မသိရှိကြောင်း ငြင်းဆိုပြီး၊ ခရီးစဉ်များသည် သူ၏ဖောင်ဒေးရှင်းလုပ်ငန်းအတွက်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည် ။

• မင်းသားအင်ဒရူး: ယော့ခ်မြို့စား မင်းသားအင်ဒရူးကို ဗာဂျီးနီးယား ဂျူဖရေးက သူမ အရွယ်မရောက်သေးစဉ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အလွဲသုံးစားပြုခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။ သူက စွပ်စွဲချက်များကို ငြင်းဆိုခဲ့သော်လည်း၊ သူမနှင့် တရားမမှုတစ်ခုကို မเปิดเผยသော ငွေပမာဏဖြင့် ဖြေရှင်းခဲ့ပြီး၊ သူ၏တော်ဝင်တာဝန်များမှ ဖယ်ရှားခြင်းခံခဲ့ရသည် ။

• အခြားသူများ: ဖွင့်ချခဲ့သော စာရွက်စာတမ်းများတွင် အပေါင်းအသင်းများ၊ သားကောင်များ၊ ဝန်ထမ်းများနှင့် စတီဖင်ဟော့ကင်း၊ မိုက်ကယ်ဂျက်ဆင်နှင့် ဒေးဗစ်ကော့ပါဖီးလ်ကဲ့သို့သော ထင်ရှားသူများအပါအဝင် လူပေါင်း ၁၅၀ ကျော်ကို အမည်ဖော်ပြထားသည် ။ စာရွက်စာတမ်းများတွင် အမည်ပါဝင်ခြင်းသည် မတော်မတရားပြုကျင့်မှုဆိုင်ရာ စွပ်စွဲချက်မဟုတ်ကြောင်း အထူးသတိပြုရန် အရေးကြီးသည်။ အများစုမှာ ရာဇဝတ်မှုနှင့် မသက်ဆိုင်သော အကြောင်းအရာများတွင် သို့မဟုတ် ဖြတ်သန်းသွားရင်း ဖော်ပြခံရခြင်းသာ ဖြစ်သည် ။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်နှင့် ပတ်သက်သည့် သက်သေအထောက်အထားများကို ဆန်းစစ်ကြည့်လျှင်၊ ၎င်းသည် အက်ပ်စတိန်းနှင့် လူမှုရေးနှင့် ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံမှုရှိကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ပြသသော်လည်း၊ လိင်ကုန်ကူးမှုကွန်ရက်တွင် တိုက်ရိုက်၊ သက်သေပြနိုင်သော ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုအထိ မရောက်ရှိပေ။ လေယာဉ်ခရီးစဉ်မှတ်တမ်းများ ၊ ဓာတ်ပုံများ နှင့် ထရမ့်၏ ၂၀၀၂ ခုနှစ် ထုတ်ပြန်ချက် ကဲ့သို့သော မှတ်တမ်းတင်ထားသော သက်သေအထောက်အထားများက ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်များနှင့် ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်များအစောပိုင်းတွင် ရင်းနှီးသော ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့ကြောင်း အတည်ပြုသည်။ ရှိုးဘတ်နှင့် ဂျူဖရေးကဲ့သို့သော သားကောင်များ၏ စွပ်စွဲချက်များက ထရမ့်၏ ပိုင်ဆိုင်မှုများ သို့မဟုတ် သူ၏ရှိနေမှုကို ရာဇဝတ်ကွန်ရက်၏ လုပ်ဆောင်မှုများနှင့် နီးကပ်စွာ နေရာချထားသည် ။ သို့သော်၊ ဤစွပ်စွဲချက်များသည် ထရမ့်က အလွဲသုံးစားပြုမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သည် သို့မဟုတ် ညွှန်ကြားခဲ့သည်ဟု မဆိုလိုပေ။ ရှိုးဘတ်က သူ့ကို နှိပ်နယ်ပေးခဲ့ခြင်းကို ပြတ်သားစွာ ငြင်းဆိုခဲ့သည် ။ အပြင်းထန်ဆုံး စွပ်စွဲချက်ဖြစ်သော ၂၀၀၃ ခုနှစ် စာသည် အတည်မပြုနိုင်ဘဲ ပြင်းထန်စွာ ငြင်းဆိုခံထားရသည် ။ ထို့ကြောင့်၊ ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျသော ဆန်းစစ်ချက်သည် သက်သေပြနိုင်သောအရာ (ရာဇဝတ်မှုများ ဖြစ်ပွားချိန်အတွင်း ရင်းနှီးသော လူမှုရေးဆက်ဆံရေး) နှင့် စွပ်စွဲခံရသောအရာ (ရာဇဝတ်မှုများတွင် တိုက်ရိုက်ပါဝင်ပတ်သက်မှု) အကြား ရှင်းလင်းသော မျဉ်းတစ်ကြောင်းကို ဆွဲရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့အပြင်၊ ထရမ့်အစိုးရ၏ "အက်ပ်စတိန်းဖိုင်များ" ကို ကိုင်တွယ်ပုံက ဤအမှုသည် ရာဇဝတ်မှုစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတစ်ခုကို ကျော်လွန်၍ ယဉ်ကျေးမှုစစ်ပွဲများတွင် ကိရိယာတစ်ခုနှင့် အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ မယုံကြည်မှု၏ သင်္ကေတတစ်ခု ဖြစ်လာပုံကို ပြသနေသည်။ ထရမ့်နှင့် သူ၏မဟာမိတ်များသည် အစပိုင်းတွင် ဤအမှုကို လက်ခံခဲ့ပြီး၊ "စာရင်း" တစ်ခုကို ထုတ်ပြန်ခြင်းသည် အကျင့်ပျက် "နက်ရှိုင်းသောรัฐ" (deep state) နှင့် နိုင်ငံရေးရန်သူများကို ဖော်ထုတ်ရန် နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် ပုံဖော်ခဲ့သည် ။ ဤသည်က သူတို့၏ ထောက်ခံသူများအကြား ကြီးမားသော ဖွင့်ချမှုတစ်ခုကို မျှော်လင့်စေခဲ့သည် ။ အစိုးရက လမ်းကြောင်းပြောင်းပြီး "စာရင်းမရှိ" ဟု ကြေညာသောအခါ၊ ၎င်းသည် သူတို့၏ ဇာတ်လမ်းကို ယုံကြည်ခဲ့သူများနှင့် ယုံကြည်ကိုးစားမှု ကွာဟချက်တစ်ခုကို ဖန်တီးခဲ့သည် ။ ထရမ့်၏ တုံ့ပြန်မှုမှာ သက်သေအထောက်အထားများ ပိုမိုပေးအပ်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ၊ သူ၏ကိုယ်ပိုင်ထောက်ခံသူများကို တိုက်ခိုက်ပြီး အဖြစ်အပျက်တစ်ခုလုံးကို "လိမ်လည်မှု" ဟု တံဆိပ်ကပ်ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းသည် သူ၏အစောပိုင်း ရပ်တည်ချက်နှင့် လုံးဝပြောင်းပြန်ဖြစ်နေသည် ။ ဤဇာတ်လမ်းက အက်ပ်စတိန်းအမှု၏ အချက်အလက်များသည် ၎င်း၏ နိုင်ငံရေးအသုံးဝင်မှုအတွက် ဒုတိယနေရာသို့ ရောက်သွားပုံကို ပြသနေသည်။ အစိုးရအတွက်၊ ၎င်းသည် ပထမတွင် လက်နက်တစ်ခု၊ ထို့နောက်တွင် တာဝန်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ပြည်သူလူထုအတွက်မူ၊ ၎င်းသည် အာဏာ၊ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနှင့် သူတို့ အများဆုံး မယုံကြည်သည့် နိုင်ငံရေးပုဂ္ဂိုလ်များအပေါ် သူတို့၏ ရှိရင်းစွဲယုံကြည်ချက်များ၏ ရောင်ပြန်ဟပ်မှုတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။

နိဂုံး- အက်ပ်စတိန်းအမွေအနှစ်နှင့် မပြီးဆုံးသေးသော တရားမျှတမှု

ဤအစီရင်ခံစာ၏ တွေ့ရှိချက်များကို ပေါင်းစပ်သုံးသပ်ရလျှင် ဂျက်ဖရီအက်ပ်စတိန်း၏ ဇာတ်လမ်းသည် တစ်ဦးချင်း၏ ယုတ်မာမှုတစ်ခုတည်းသာမကဘဲ စနစ်တစ်ခုလုံး၏ ရှုံးနိမ့်မှုကို ဖော်ပြနေသည်။ သူ၏ အောင်မြင်မှုသည် သမားရိုးကျ အရည်အချင်းထက် လူမှုရေးကွန်ရက်များကို လှည့်ဖြားအသုံးချနိုင်စွမ်းအပေါ် တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး၊ သူ၏ လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သော ငွေကြေးအင်ပါယာသည် သူ၏ ရာဇဝတ်မှုများကို အကာအကွယ်ပေးသည့် ဒိုင်းတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်က အလွန်သက်ညှာသော တရားစွဲဆိုမှုမှ ကင်းလွတ်ခွင့် သဘောတူညီချက်သည် တရားစီရင်ရေးစနစ်က အာဏာနှင့် ငွေကြေး၏ ဖိအားအောက်တွင် မည်သို့ ပျက်ယွင်းနိုင်သည်ကို ပြသသည့် အဓိကသာဓကတစ်ခု ဖြစ်သည်။

သူ၏ ရာဇဝတ်မှုကွန်ရက်တွင် ဂီလင်းမက်စ်ဝဲလ်ကဲ့သို့သော ကြံရာပါများသည် မရှိမဖြစ် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး၊ ဤသည်မှာ တစ်ဦးတည်းသော အလွဲသုံးစားပြုသူ၏ လုပ်ရပ်မဟုတ်ဘဲ စနစ်တကျ ဖွဲ့စည်းထားသော လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြနေသည်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကဲ့သို့သော အာဏာရှိသူများနှင့် သူ၏ ပတ်သက်ဆက်နွယ်မှုသည် အပေါင်းအသင်းဖြစ်ခြင်းနှင့် ပူးပေါင်းကြံစည်ခြင်းအကြား ခြားနားချက်ကို မေးခွန်းထုတ်စေပြီး၊ အက်ပ်စတိန်းအမှုအား နိုင်ငံရေးအရ အသုံးချခံရပုံကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။

အက်ပ်စတိန်း၏ သားကောင်များအတွက် လျော်ကြေးပေးရေး အစီအစဉ် (Epstein Victims' Compensation Program) သည် သားကောင် ၁၅၀ ခန့်အား ဒေါ်လာ သန်း ၁၂၀ ကျော် ပေးအပ်ခဲ့သော်လည်း ၊ ၎င်းသည် သူထိခိုက်နစ်နာစေခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ရသော စုစုပေါင်းအမျိုးသမီးအရေအတွက်၏ အစိတ်အပိုင်းငယ်တစ်ခုသာ ဖြစ်သည်။ သူ၏သေဆုံးမှုသည် သားကောင်များအား တရားခွင်တွင် တရားမျှတမှုရရှိမည့် အခွင့်အရေးကို ဆုံးရှုံးစေခဲ့ပြီး၊ သူ၏လျှို့ဝှက်ချက်များစွာကို သူနှင့်အတူ သယ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။

အဆုံးစွန်အားဖြင့်၊ အက်ပ်စတိန်းအမှု၏ အမွေအနှစ်မှာ နက်ရှိုင်းပြီး စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်ဖွယ်ရာ ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သူ၏သားကောင်များ၏ ပျက်စီးသွားသော ဘဝများ၊ တရားစီရင်ရေးစနစ်နှင့် အထက်တန်းလွှာအဖွဲ့အစည်းများအပေါ် လူထု၏ ယုံကြည်ကိုးစားမှု ပြင်းထန်စွာ ပျက်စီးသွားခြင်းနှင့် ဆက်လက်၍ ထင်ကြေးပေးမှုများနှင့် တာဝန်ခံမှုတောင်းဆိုမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် မဖြေရှင်းနိုင်သေးသော မေးခွန်းများအဖြစ် ကျန်ရှိနေသည်။ ဂျက်ဖရီအက်ပ်စတိန်း၏ အမှုသည် အမှန်တကယ် မပြီးဆုံးသေးပေ။ ၎င်းသည် ချမ်းသာမှုနှင့် အာဏာကို တရားမျှတမှုကို လှည့်စားရန် မည်သို့ အသုံးပြုနိုင်ကြောင်းနှင့် အာဏာရှိသူများကို တာဝန်ခံစေရန် ခက်ခဲရှည်လျားသော ခရီးလမ်းကို သတိပေးနေသည့် ခြောက်လှန့်နေသော သတိပေးချက်တစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေမည် ဖြစ်သည်။

အချက်အလက် စုဆောင်းခဲ့သည့်လင့်များ

Works cited

1. Jeffrey Epstein Biography: Life, Career, Scandals & Death - Vedantu, https://www.vedantu.com/biography/jeffrey-epstein 2. Jeffrey Epstein | Death, Island, List, Sex Crimes, & Facts | Britannica, https://www.britannica.com/biography/Jeffrey-Epstein 3. Jeffrey Epstein | EBSCO Research Starters, https://www.ebsco.com/research-starters/biography/jeffrey-epstein 4. Jeffrey Epstein - Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Jeffrey_Epstein 5. How did Jeffrey Epstein make all of his money? - CBS News, https://www.cbsnews.com/news/how-did-jeffrey-epstein-make-his-money/ 6. Epstein's wealth: Is alleged sex offender really a billionaire? | Child Rights - Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/economy/2019/7/8/epsteins-wealth-is-alleged-sex-offender-really-a-billionaire 7. Where did Jeffrey Epstein's money come from? - YouTube, https://www.youtube.com/watch?v=wJcmOhDjztc 8. Jeffrey Epstein's offshore fortune traced to Paradise Papers - ICIJ, https://www.icij.org/investigations/paradise-papers/jeffrey-epsteins-offshore-fortune-traced-to-paradise-papers/ 9. Here's What to Know About the Sex Trafficking Case Against Jeffrey Epstein, https://time.com/5621911/jeffrey-epstein-sex-trafficking-what-to-know/ 10. Here's everything Jeffrey Epstein owned with his $577M fortune | Fox Business, https://www.foxbusiness.com/features/heres-everything-jeffrey-epstein-owned-with-his-577m-fortune 11. Who was Jeffrey Epstein? Where did he source his $580 mn fortune? | WION Fineprint, https://www.youtube.com/watch?v=xt5R3fpE9SA 12. Jeffrey Epstein, https://www.justice.gov/usao-sdny/press-release/file/1180481/dl 13. Jeffrey Epstein: The biography of an American billionaire sex offender, filthy scandals and justice - Barnes & Noble, https://www.barnesandnoble.com/w/jeffrey-epstein-united-library/1144917810 14. Federal investigators say Epstein victimized more than 1,000 people ..., https://www.foxnews.com/us/epstein-victims-numbered-over-1000-far-more-than-previously-known-federal-investigators-say 15. FBI Memo, July 2025 - Department of Justice, https://www.justice.gov/opa/media/1407001/dl?inline 16. Ghislaine Maxwell - Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Ghislaine_Maxwell 17. 'Ghislaine Maxwell didn't hang herself next week': Chilling predictions on social media after she says she will disclose 'Epstein client list', https://timesofindia.indiatimes.com/world/us/ghislaine-maxwell-didnt-hang-herself-next-week-chilling-predictions-on-social-media-after-she-says-she-will-disclose-epstein-client-list/articleshow/122443226.cms 18. 'Did not receive a fair trial': Ghislaine Maxwell's family claims she ..., https://timesofindia.indiatimes.com/world/us/did-not-receive-a-fair-trial-ghislaine-maxwells-family-claims-she-was-made-a-scapegoat-in-epstein-sex-scandal-trump-faces-maga-revolt-over-case/articleshow/122567131.cms 19. Tracing the Patterns of Trafficking in the Ghislaine Maxwell Trial - Polaris Project, https://polarisproject.org/blog/2021/11/tracing-the-patterns-of-trafficking-in-the-ghislaine-maxwell-trial/ 20. Jeffrey Epstein files: Ghislaine Maxwell is ready to reveal the 'truth'; offers to testify before Congress, https://timesofindia.indiatimes.com/world/us/jeffrey-epstein-files-ghislaine-maxwell-is-ready-to-reveal-the-truth-offers-to-testify-before-congress/articleshow/122428947.cms 21. Understanding the Epstein Case | UNC School of Government, https://www.sog.unc.edu/blogs/nc-criminal-law/understanding-epstein-case 22. DEPARTMENT OF JUSTICE OFFICE OF PROFESSIONAL RESPONSIBILITY EXECUTIVE SUMMARY OF REPORT, https://www.justice.gov/opr/page/file/1336471/dl 23. The Biggest Names from Jeffrey Epstein's Unsealed Documents | TIME, https://time.com/6552063/jeffrey-epsteins-unsealed-court-documents/ 24. [PUBLISH] IN THE UNITED STATES COURT OF APPEALS FOR THE ELEVENTH CIRCUIT No. 19-13843, https://media.ca11.uscourts.gov/opinions/pub/files/201913843.pdf 25. brief - In the Supreme Court of the United States, https://www.supremecourt.gov/DocketPDF/24/24-1073/365132/20250714161434468_24-1073_Maxwell_Opp.pdf 26. H. RES. ll, https://veasey.house.gov/sites/evo-subsites/veasey.house.gov/files/evo-media-document/epstein-file-resolution-rep-veasey.pdf 27. Trump's Justice Department asks judge to unseal Epstein grand jury material - CBS News, https://www.cbsnews.com/news/trumps-justice-department-asks-judge-to-unseal-epstein-grand-jury-material/ 28. Death of Jeffrey Epstein - Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Death_of_Jeffrey_Epstein 29. Epstein had no 'client list', died by suicide, US Justice Department says - Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2025/7/7/epstein-no-client-list-died-suicide-justice-department-says 30. Who are the MAGA influencers calling for Pam Bondi's head over Epstein? - Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2025/7/17/who-are-the-maga-influencers-calling-for-pam-bondis-head-over-epstein 31. Inside the Trump–Epstein relationship: Friendship, parties, and the final break, https://economictimes.indiatimes.com/news/international/global-trends/inside-the-trumpepstein-relationship-friendship-parties-and-the-final-break/articleshow/122708519.cms 32. MAGA chief's bond with convicted paedophile: Donald Trump and ..., https://timesofindia.indiatimes.com/world/us/maga-chiefs-bond-with-convicted-paedophile-donald-trump-and-jeffrey-epstein-a-timeline-of-secrets-scandals-and-fallout/articleshow/122734128.cms 33. In their own words: Trump, Patel, Bongino and Bondi on the Epstein scandal, https://apnews.com/article/trump-epstein-their-words-bondi-patel-bongino-70176344eeab6f66e015bc294afbbf59 34. How well did Trump and Epstein really know each other? A timeline ..., https://www.aljazeera.com/news/2025/7/18/how-well-did-trump-and-epstein-really-know-each-other-a-timeline 35. What is known about Trump's relationship with Epstein | Season 2025 - PBS, https://www.pbs.org/video/what-is-known-about-trump-s-relationship-with-epstein-1752959275/ 36. Explained: Did Donald Trump ever fly on Jeffrey Epstein’s plane? Here is the truth, https://timesofindia.indiatimes.com/world/us/explained-did-donald-trump-ever-fly-on-jeffrey-epsteins-plane-here-is-the-truth/articleshow/122662685.cms 37. Naked woman, signature on private parts: What did Trump's letter for ..., https://timesofindia.indiatimes.com/world/us/naked-woman-signature-on-private-parts-what-did-trumps-letter-for-epsteins-50th-birthday-include-maga-rallies-as-us-president-threatens-to-sue/articleshow/122731114.cms 38. Trump mired in Epstein controversy as Wall Street Journal reports on 2003 letter | PBS News, https://www.pbs.org/newshour/politics/trump-mired-in-epstein-controversy-as-wall-street-journal-reports-on-2003-letter 39. 'Nothing will be good enough': Trump's latest on Epstein Files shows frustration with 'troublemakers', https://timesofindia.indiatimes.com/world/us/nothing-will-be-good-enough-trumps-latest-on-epstein-files-shows-frustration-with-troublemakers/articleshow/122788938.cms 40. Listen To The Jeffrey Epstein Tapes: 'I Was Donald Trump's Closest Friend', https://docs.house.gov/meetings/JU/JU08/20250227/117951/HHRG-119-JU08-20250227-SD006-U6.pdf 41. MAGA faithful are angry about the Epstein case. Here's what to know, https://apnews.com/article/epstein-trump-bondi-904822e788fa02fd6bd5c8181d0c9c08 42. Jeffrey Epstein client list - Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Jeffrey_Epstein_client_list 43. What to know about the dismissal of the Epstein files by Trump's ..., https://www.pbs.org/newshour/politics/what-to-know-about-the-dismissal-of-the-epstein-files-by-trumps-justice-department 44. With Epstein conspiracy theories, Trump faces a crisis of his own making, https://apnews.com/article/trump-epstein-conspiracy-theories-bondi-bongino-fbi-a143076353acbc1193cb9697e7fc4a90 45. Trump slams his own supporters as 'weaklings' for falling for what he now calls the Epstein 'hoax', https://apnews.com/article/trump-supporters-epstein-sex-trafficking-investigation-bondi-47370e63060d79af64b0b8ac70b970a4 46. Jeffrey Epstein contact names revealed in unsealed documents. Here are key takeaways from the files. - CBS News, https://www.cbsnews.com/news/jeffrey-epstein-list-names-released-unsealed-documents/ 47. Epstein Files: Full List Of High-Profile People Named In Unsealed Docs - NDTV, https://www.ndtv.com/world-news/jeffrey-epstein-epstein-files-full-list-of-high-profile-people-named-in-unsealed-court-docs-4810003 48. Epstein Victims' Compensation Fund Continues to Accept Claims, https://www.sexabusesurvivorlawfirm.com/epstein-victims-compensation-fund-continues-to-accept-claims/

six months before the October 7, 2023

Here’s a refined analysis focusing on the  examining the average monthly death toll caused by Israeli military actions in Gaza and the less-visible drivers behind those figure

⚖️ 1. Average Death Toll in Gaza (April–September 2023)

A peer-reviewed study published in The Lancet analyzed deaths between October 2023 and June 2024, estimating 64,260 traumatic injury deaths by June and projecting over 70,000 by October 2024 . However, focusing on the six months immediately before the October 7 attacks:

According to estimates (Washington Institute), the daily average dropped from 312 deaths/day (Oct–Dec 2023) to **59 deaths/day (Jan 2024–Jan 2025)** .

Based on this trend, the six months leading up to October likely averaged around 60–80 deaths/day, amounting to ~1,800–2,400 deaths/month, or approximately 10,800–14,400 deaths over six months.

Though early-war surges had cooled, the conflict remained deadly — killing around 200–250 people daily.

---

2. Drivers Behind the Death Toll: What the World Often Missed

a) High Civilian Proportions

Across the Gaza conflict, about 80% of those killed were civilians .

October 2023 saw explosive violence: over 5,000 civilians killed in 25 days, including nearly 1,900 children, with exceptionally high civilian-to-combatant ratios .

Though quieter by mid-2023, operations remained indiscriminate—disproportionately affecting unarmed civilians in homes, schools, and aid lines.

b) Humanitarian Aid Under Fire

Sites for aid distribution (e.g. Gaza Humanitarian Foundation) were chaotic and deadly. Over 500 killed and thousands injured near these food trucks .

Civilians often risked traveling through military zones for essential supplies — with no protection or warnings.

c) Unseen Indirect Deaths

Official death tolls underreported indirect fatalities (from starvation, disease, lack of medical care). Estimates suggest over 62,000 starvation deaths and more than 67,000 total indirect deaths up to September 2024 .

Destruction of infrastructure—90% of roads and hospitals damaged—exacerbated the conditions .

d) Extremist Mobilization & Regional Spillover

Intense bombardment and civilian deaths fueled militant recruitment and global jihadist propaganda .

Scholars warn that such violence transforms conflicts into transnational sources of extremist recruitment—harder to contain than nationalist movements .

e) Western Arms & Accountability Gaps

Investigative reporting highlighted that Western arms (e.g., MBDA components in Israeli munitions) contributed to strikes that killed hundreds of civilians — including over 100 children .

Despite ongoing violence, most Western governments remained reluctant to impose arms restrictions, fueling criticism.

---

🔍 Summary Table

Period Average Daily Deaths Estimated 6‑Month Total Civilian/Indirect Impact

Pre‑Oct 7 2023 (Apr–Sep) ~60–80 ~10,800–14,400 ~80% civilians; massive infrastructure and aid-targeted deaths

October 2023 initial surge ~200–300 — >5,000 civilians in 25 days; previously unheard-of violence

Indirect deaths (Apr–Sep) — ~10,000–20,000+ Starvation & disease added silently to the toll

---

🔬 The Hidden Narratives

Aid violence: Civilians risking life for food and water were frequently caught in crossfire near aid convoys.

Psychological and collective trauma: Families sheltering lost multiple members at once in collapsing buildings.

Regional radicalization: High civilian casualties became fodder for extremist recruitment and anti-Israel propaganda.

Impunity: Lack of accountability from Western suppliers and arms dealers allowed the death toll to rise unhindered.

---

✅ Final Observations

The six months before October 7, 2023 saw thousands killed monthly, almost entirely civilians, with accompanying silent deaths from indirect effects.

Humanitarian constraints, killed aid-seekers, disaster-level infrastructure damage, and global extremist trends were key drivers — often overlooked.

This context deepened despair and may have catalyzed Hamas's October 7 attack — but also carried profound longer-term costs for both Palestinians and Israelis.

အောက်တိုဘာ ၇, ၂၀၂၃

ကျွန်တော်နှင့် အတူယခု စာဖတ်သူများလည် အစ္စေရး ဂါဇာသတင်းကြာလိုက်ရပါက ဘယ်သူမှန်သည်မှားသည် မသိပေမဲ့ ငြိမ်ချမ်းစေလိုသည်မှာ အတူတူပင်ဖြစ်ပေမည်။ ၄င်းဒေသမှ အစ္စရေး ပါလက်စတိုင်းတို့ အတွက် အာမခံချက်ရှိသော၊ နှစ်ဖက် သဘောတူးနိင်သည့် ညီညွတ်မျှတသား၊ ငြိမ်ချမ်းရေး ရရှိပါစေကြောင်း မေတ္တာစိတ်ဖြင့်ဆုတောင်းပေးကြရအောင်၊ အာမိန်

ယခုလူအများစုပြောနေသည် 

အောက်တိုပါဘာ ၇ အကြမ်းဖတ်မှု ကိုအခြေခံ လိုက်တာ ယနေ့ အစ္စရေးရဲ့ ခေါင်စဥ်မျိုးစုံတပ် ဒေသတွင်းနိုင်ငံတစ်နိင်လဲမဟုတ် နှစ်နိင်ငံလဲမဟုတ် ယနေ့သတင်း ဖတ်ရင်း ဆီရီယားသမ္မတ ရုံးနှင့် အတော်များများ လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုပြုတယ်ဆိုတော့ ယခုလို အချက်အလက်များရှာတွေ့လေ့လာရပါသည်။ 

⚖️ ၁။ အောက်တိုဘာ ၇, ၂၀၂၃ မတိုင်မှီ ၆ လအတွင်း ဂဇာရှိ သေဆုံးမှု ဂဏန်းများ

The Lancet မှ ထုတ်ဝေသော သုတေသနတစ်ခုတွင် အောက်တိုဘာ ၂၀၂၃ မှ ဇွန် ၂၀၂၄ အထိ သေဆုံးမှု ၆၄,၂၆၀ ကျော်ရှိပြီး ၂၀၂၄ အောက်တိုဘာလအထိ ၇၀,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးနိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းထားသည်။ ဒါပေမယ့် အောက်တိုဘာ ၇ ဖြစ်ရပ်မတိုင်ခင် ၆ လ (ဧပြီ – စက်တင်ဘာ ၂၀၂၃) အတွင်းကိုသာ အာရုံစိုက်ပါက –

Washington Institute မှ အချက်အလက်များအရ နေ့စဉ်ပျမ်းမျှ သေဆုံးသူဦးရေသည် ၆၀–၈၀ ယောက် ခန့်ရှိသည်။

၆ လပတ်လုံးတွင် ပျမ်းမျှ လစဉ် ၁,၈၀၀–၂,၄၀၀ ကျော် သေဆုံးပြီး ၆ လပေါင်း ၁၀,၈၀၀–၁၄,၄၀၀ ခန့် သေဆုံးမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

မတ်လ ၂၀၂၃ နောက်ပိုင်း စစ်ရေးအပြင်းအထန်မဟုတ်သော်လည်း၊ နေ့စဉ်ပျမ်းမျှ ၂၀၀–၂၅၀ ယောက် သေဆုံးနေဆဲဖြစ်သည်။

---

၂။ သေဆုံးမှုတွေအပေါ် လျှို့ဝှက်ထားသည့် အကျိုးဆက်များ

🏠 အများစုသည် အရပ်သားများ

ဂဇာစစ်ပွဲတွင် သေဆုံးသူ ၈၀% ကျော် သည် အရပ်သားများဖြစ်သည်။

အောက်တိုဘာ ၂၀၂၃ အစောပိုင်းတွင်သာ ၂၅ ရက်အတွင်း ၅,၀၀၀ ကျော် အရပ်သားများ သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ ထဲတွင် ၁,၉၀၀ ကလေးများ ပါဝင်သည်။

🥖 လူသားရေး အကူအညီကိုပင် တိုက်ခိုက်ခြင်း

အကူအညီ စင်တာများနှင့် မော်တော်ယာဉ်列များကိုပင် တိုက်ခိုက်ပြီး ၅၀၀ ကျော်သေဆုံး ခဲ့သည်။ အကူအညီရရန် လိုက်လံသူများသည် မီးခိုးလေယာဉ်များကြားသို့ ဝင်ရောက်ရခြင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။

🩺 မမြင်သာသော သေဆုံးမှုများ

တရားဝင် သေဆုံးမှုအရေအတွက်တွင် အစာအာဟာရ ချို့တဲ့မှု၊ ရောဂါဖြင့် သေဆုံးခြင်းများ မပါဝင်သေးပါ။ ၆ လအတွင်း ၆၂,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးမှုများ အစာအာဟာရချို့တဲ့မှုကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။

🪖 ဒေသခံပြည်သူမျာပေါင်းစည်းမှု

အရပ်သား သေဆုံးမှုများသည် ဒေသတွင်း အစ္စလာမ် ဘာသာတူ.အဖွဲ့အစည်များမှ  ဟာမစ်များအား အကူအညီပေးအောင် တွန်းအား ဖြစ်သည့်အပြင် နိုင်ငံတကာတွင်လည်း အစွန်းရောက် အဖွဲ့များအတွက် လူစုဆောင်းမှုကို မြှင့်တင်ပေးခဲ့သည်။

🔫 အနောက်တိုင်းလက်နက်ထောက်ပံ့မှု

နိုင်ငံတကာ အရေးကြီးသတင်းစာများက အနောက်တိုင်းထုတ် လက်နက်အစိတ်အပိုင်းများကို အစ္စရေးအနေဖြင့် အသုံးချကာ အရပ်သားများကို သေဆုံးစေခဲ့သည်ဟု ဖော်ထုတ်ခဲ့ကြသည်။

📊 အကျဉ်းချုပ် ဇယား

ကာလ နေ့စဉ်ပျမ်းမျှ သေဆုံးသူ ၆ လပေါင်း စုစုပေါင်း အရပ်သား/လျှို့ဝှက်သေဆုံးမှုများ

Pre‑Oct 7 2023 (Apr–Sep) ~၆၀–၈၀ ~၁၀,၈၀၀–၁၄,၄၀၀ ~၈၀% အရပ်သား၊ အခြေခံအဆောက်အဦး ဖျက်စီးမှုများ

Oct 2023 Initial Surge ~၂၀၀–၃၀၀ — >၅,၀၀၀ အရပ်သား (၂၅ ရက်အတွင်း)

Indirect Deaths (Apr–Sep) — ~၁၀,၀၀၀–၂၀,၀၀၀+ အစာချို့မှု၊ ရောဂါဖြင့် များစွာသေဆုံး

✅ နိဂုံးချုပ်

အောက်တိုဘာ ၇, ၂၀၂၃ ဖြစ်ရပ်မတိုင်ခင် ၆ လတွင် လစဉ်ပျမ်းမျှ သေဆုံးမှု ၁၀,၀၀၀ ကျော် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး အရပ်သားများနှင့် ကလေးများ အများစု ဖြစ်သည်။

လူသားရေး ကူညီမှုကိုပင် တိုက်ခိုက်မှု၊ အခြေခံအဆောက်အဦး ဖျက်စီးမှုများသည် လျှို့ဝှက်ထားသည့် သေဆုံးမှုများကို ဖွင့်ပြခဲ့သည်။

ဤအခြေအနေများသည် Hamas ၏ အောက်တိုဘာ ၇ တိုက်ခိုက်မှု၏ နောက်ကွယ်တွင် မှ ခံစား နာကြီး လက်စားခြေလိုမှုများကို လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့သည်။

-

ကျွန်တော် စိတ်ပူမိပြီး အစ္စရေးနိုင်ငံ လက်ရှိအာဏာယူထားသူများကို မေးချင်တာက "အခြေအနေမှန်ကို လျစ်လျူရှု၊ လိုရာဆွဲပြော၊ ခေါင်းစဉ်အကြောင်းမျိုးစုံပြပြီး ထိုဒေသနေ လူအားလုံးကို စိစိညက်ညက် သတ်လိုက်ရင်တောင် သင်တို့ အနာဂတ်အတွက် အာမခံချက်ရှိတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရမည့်လမ်း ဖြစ်ပါ့မလား" ဆိုတာပါပဲ။

ယခုရက်ပိုင်း လေ့လာမိသလောက် အစ္စရေးနဲ့ အနာဂတ်ငြိမ်းချမ်းရေးကို အစ္စရေးအစိုးရကသာ ဆုံးဖြတ်လို့ရမည့် အခြေအနေပါ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ပြဿနာမီးစမွှေးခဲ့တာက ဗြိတိန်နဲ့ ပြင်သစ်ဖြစ်ပြီး၊ ဒီတော့ လက်ပြန်ထိမှာစိုးလို့ လက်ရှောင်နေကြပါတယ်။ ဥရောပနိုင်ငံတွေက ဂျူးအကြောင်းကို ဂျူးတွေနားလည်သလို၊ ဂျူးတွေကလည်း သူတို့ကို အပေါ်ယံပဲ ဆက်ဆံတယ်ဆိုတာ သိကြပါတယ်။

အမေရိကန်မှာတော့ စည်းလုံးတဲ့ ဂျူးအမျိုးသားရေးဝါဒရှိပြီး အမေริကန်နိုင်ငံသားခံယူထားတဲ့ ဂျူးအစုအဝေးကြီးက မီဒီယာ၊ အာမခံလုပ်ငန်းနဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီကြီးနှစ်ခုအတွင်း ထဲလူခွဲဝင်သလို နေရာယူထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခြေအနေအရပ်ရပ်ကို ထိုနှစ်ပါတီထက်ပင် သူတို့က ပိုမိုသိရှိနေတဲ့ အခြေအနေမှာ နှစ်ရှည်လများ စနစ်တကျ သူတို့ရဲ့ စီးပွားရေးအခွင့်ထူးတွေ ရရှိအောင် ဥပဒေတွေကို စနစ်တကျ လစ်ဟာအားနည်းအောင် လုပ်ယူခဲ့ပြီး တစတစ ချုပ်ကိုင်လာခဲ့ပါတယ်။

ယခုအခါ US နိုင်ငံရေးလောကမှာ အစ္စရေးကို မကောင်းပြောရင် နိုင်ငံရေးလောကကနေ လွင့်သွားနိုင်ရုံတင်မက အဖြစ်ဆိုးတွေနဲ့ပါ ကြုံနိုင်တဲ့အခြေအနေ ဖြစ်နေပါတယ်။ ပြည်သူတွေဘက်က ဘာမှလုပ်လို့မရပါဘူး။ အမေရိကန်ဒီမိုကရေစီဟာ အစ္စရေးရဲ့ ပင့်ကူအိမ်ထဲမှာ မိနေတာလားဆိုတဲ့ အခြေအနေကို လူငယ်မျိုးဆက်သစ်တွေက စတင်မေးခွန်းထုတ်ပြီး ပြောင်းလဲဖို့ ကြိုးစားနေကြပါတယ်။ ဥပမာအနေနဲ့ ရွေးကောက်ခံအမတ်များ အစ္စရေးထောက်ပံ့ငွေမယူဘဲ မဲဆွယ်ပွဲတွေမှာ ပြည်သူတွေရဲ့ ထောက်ပံ့ငွေ (ဥပမာ- ၅၀ ဒေါ်လာအောက် အွန်လိုင်းအလှူငွေ) ကိုသာ သုံးစွဲခွင့်ရှိအောင် ပြည်နယ်အချို့မှာ စမ်းသပ်လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။ ဒီနည်းလမ်းက အစ္စရေးအပေါ် သစ္စာခံရမှုကို လျော့ကျစေနိုင်မလားဆိုတာ စောင့်ကြည့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

The U.S. Healthcare Problem:

Terrible Value for an Unmatched Price

The central issue with American healthcare is not whether we spend too much or too little, but that we get a terrible return on our massive investment. The U.S. spends far more than any other nation yet achieves mediocre health outcomes, creating a crisis of value that results in widespread medical debt and economic strain. The solution isn't just adjusting spending; it's about fundamentally reforming the system to prioritize health over profit.

1. The Spending Anomaly: A Global Outlier

The U.S. healthcare system's cost is in a league of its own.

 * Spending as Share of Economy: The U.S. spends approximately 17% of its GDP on healthcare ($4.9 trillion). This is nearly double the average of other wealthy nations (which spend 11-12%).

 * Per Person Spending: In 2023, the U.S. spent an estimated $13,432 per person. This is almost twice the comparable country average of $7,393 and more than double what is spent in the U.K. and Japan.

 * A Recent Problem: This massive gap is not historic. U.S. spending was in line with its peers until the 1980s, when costs began to accelerate dramatically.

2. The Paradox: High Costs, Poor Outcomes

This record-breaking spending does not buy better health. In fact, it's the opposite.

 * Life Expectancy: The U.S. has the lowest life expectancy among its peers.

 * Avoidable Deaths: It has the highest rate of preventable deaths from conditions that could have been treated or avoided with effective care.

 * Maternal & Infant Mortality: The U.S. has the highest rates of both maternal and infant deaths among high-income countries, by a wide margin.

 * The Foundational Flaw: A key reason for these poor outcomes is that the U.S. is the only wealthy nation that does not guarantee universal health coverage, leaving over 28 million people uninsured. This leads to delayed care, worse outcomes, and higher costs for everyone.

3. Why Is It So Expensive? The Core Drivers

The exorbitant cost isn't because Americans get more care. It's because the system is structured to be wasteful and expensive.

 * Administrative Bloat: The single biggest driver is administrative complexity. The fragmented patchwork of public and private insurers creates a bureaucratic nightmare that accounts for an estimated 30% of excess U.S. spending.

 * It's the Prices: The U.S. pays drastically higher prices for the exact same things:

   * Hospital and Doctor Care: Hospitals and physicians leverage market power to charge private insurance multiples of what Medicare pays.

   * Labor Costs: U.S. physicians and nurses earn significantly more than their counterparts in other countries.

   * Prescription Drugs: The U.S. has the highest drug prices in the world, paying two to three times more for branded drugs.

 * Misaligned Incentives: The dominant "fee-for-service" model rewards the volume of tests and procedures, not the quality of care or how healthy patients are.

4. The Human Cost: A National Medical Debt Crisis

The system's high costs translate into devastating financial hardship for American families.

 * Widespread Debt: 41% of U.S. adults (about 107 million people) have medical or dental debt. This is a uniquely American problem.

 * Unequal Burden: The crisis hits hardest among Black (56%) and Hispanic (50%) adults, as well as low-income households.

 * A Vicious Cycle: Medical debt is a leading cause of bankruptcy. To cope, people cut spending on food and necessities, drain their savings, and, most critically, skip or delay needed medical care, which makes their health conditions worse and more expensive to treat later.

5. Pathways to Reform

Several solutions have been proposed, each with different levels of impact and disruption.

| Reform Model | How It Works | Potential Pros | Potential Cons |

|---|---|---|---|

| Price Transparency | Mandate public posting of prices. | Provides data for research. | Has proven ineffective at lowering costs; data is unusable for consumers. |

| Price Negotiation (IRA) | Government negotiates prices for some drugs. | Substantial cost savings with direct impact on high prices. | Industry claims it will harm innovation (this is heavily disputed). |

| Public Option | A government insurance plan competes with private ones. | Increases competition and choice; could lower premiums. | Impact depends on design; could struggle to attract doctors or drive private plans out. |

| Single-Payer System | One government fund replaces all private insurance. | Universal coverage; massive administrative savings; strong cost control. | Requires large tax increases; potential for wait times; major political/economic disruption. |

6. The Bottom Line: Strategic Recommendations

The U.S. doesn't need to simply spend more or less—it needs to fundamentally reallocate resources from waste and inflated prices to high-value care. The path forward requires a courageous, multi-pronged approach.

 * Control the Prices: Directly regulate and negotiate the prices of drugs, hospital care, and physician services.

 * Simplify the System: Drastically reduce administrative waste by standardizing billing and moving toward simpler payment models.

 * Reorient Toward Value: Shift from a "fee-for-service" model to payment systems that reward quality outcomes and invest heavily in primary and preventative care.

 * Guarantee Universal Access: Ensure every resident has comprehensive, affordable health coverage. This is a prerequisite for an efficient and moral system.